Çocukluk çağında sıkça görülen kronik hastalıklardan biri olan diyabet, erken teşhis ve doğru yönetimle kontrol altına alınabilir. Şeker hastalığı olarak da bilinen diyabet, kan şekeri düzeylerinin yüksek seyretmesiyle karakterize bir rahatsızlıktır. Tedavi edilmediği takdirde ciddi komplikasyonlara yol açabilir; görme kaybı, böbrek yetmezliği, kalp-damar hastalıkları ve sinir hasarı gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Bu nedenle, ebeveynlerin çocuklarını yakından gözlemlemesi, hastalığın belirtilerini erken fark etmesi ve uygun tedavi yöntemleriyle sağlıklı bir yaşam tarzı oluşturması büyük önem taşır.
Çocuklarda Diyabetin Nedenleri
Çocuklarda diyabet, genellikle bağışıklık sistemine bağlı faktörlerden kaynaklanabilir. Özellikle Tip 1 diyabet, pankreasın insülin üreten beta hücrelerinin bazı virüsler veya diğer çevresel faktörler nedeniyle zarar görmesiyle ortaya çıkar. Genetik yatkınlık, Tip 1 diyabet için bir risk faktörü olarak kabul edilse de, bu tür diyabette genetik etkinin baskın olmadığı bilinmektedir. Ancak, ailede diyabet öyküsü varsa, hastalığın görülme olasılığı artabilir. Öte yandan, Tip 2 diyabet daha çok yaşam tarzına bağlı nedenlerle gelişir. Sağlıksız beslenme alışkanlıkları, hareketsiz yaşam tarzı ve obezite, çocuklarda Tip 2 diyabetin başlıca tetikleyici faktörlerindendir. Günümüzde, özellikle obezite oranlarının artmasıyla birlikte çocuklarda Tip 2 diyabet vakaları da artış göstermektedir.
Çocuklarda Diyabetin Belirtileri
Diyabet, pankreasın yeterli miktarda insülin üretememesi veya üretilen insülinin vücut tarafından etkin bir şekilde kullanılamaması sonucu ortaya çıkar. Her ne kadar diyabet denildiğinde genellikle yetişkinler akla gelse de, bebeklikten ergenlik dönemine kadar her yaşta çocukta bu hastalığa rastlanabilir. Tip 1 diyabet, çocukluk çağında en sık görülen diyabet türüdür ve genellikle 2-4, 6-8 ve 10-12 yaş aralıklarında zirve yapar. Ülkemizde yapılan çalışmalar, okul çağındaki her 1000 çocuktan birinde Tip 1 diyabet görüldüğünü ortaya koymaktadır. Bu hastalıkta pankreasın insülin üreten hücreleri kalıcı olarak hasar görür, bu nedenle çocuklar yaşam boyu insülin tedavisi almak zorundadır.
Çocuklarda diyabetin belirtileri genellikle belirgin bir şekilde kendini gösterir. Ebeveynlerin dikkat etmesi gereken başlıca belirtiler şunlardır: Çocuklarda sürekli yorgunluk ve halsizlik hissedilir, ağız kuruluğu ve aşırı susuzluk hissi sıkça görülür. Bunun yanı sıra, sık idrara çıkma, yemek yemesine rağmen kilo kaybı, aşırı iştah artışı, huzursuzluk ve sinirlilik gibi belirtiler de ortaya çıkabilir. Daha spesifik belirtiler arasında solukta meyve veya aseton kokusu, kan şekeri seviyesinde yükselme, idrar tutamama ve özellikle gece altını ıslatma yer alır. Eğer bu belirtiler göz ardı edilirse, durum daha ciddi bir hale gelebilir; bilinç kaybı, bulantı, kusma, hızlı ve derin nefes alma, gözlerde çöküklük, aşırı uyku hali ve hatta koma gibi hayati risk taşıyan komplikasyonlar gelişebilir.