Kayseri’nin tanınmış iş insanlarından, Demsa Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili Demet Sabancı Çetindoğan, Boğaz’daki tarihi yalısından yaptığı paylaşım ile dikkat çekti. Sosyal medya hesabında “Pazar bereketi” notuyla balık tutarken görüntülerini paylaşan Çetindoğan, yalı bahçesinde kovasını tam 17 balıkla doldurdu.
Bu paylaşımla birlikte, Çetindoğan’ın yaşadığı görkemli yalıya dair merak da arttı. Anadolu Hisarı’nda yer alan ve "Zarif Mustafa Paşa Yalısı" olarak bilinen yapı, yalnızca mimarisiyle değil, tarihiyle de dikkat çekiyor.
Gemi kazası sonucu büyük yıkım
yüzyılın başlarında inşa edilen yalı, adını 1848 yılında malik olan Zarif Mustafa Paşa’dan alıyor. Boğaziçi’nin yaşayan en eski ikinci yalısı olan yapı, I. Dünya Savaşı ve İstanbul’un işgali sırasında büyük hasar gördü.
Yalı, ilk inşa edildiğinde Harem, Selamlık ve Kayıkhane olmak üzere üç bölümden oluşuyordu. Ancak 1971 yılında yaşanan bir gemi kazası sonucu haremin önemli bir kısmı yıkıldı. Bugün sadece selamlık bölümü ayakta kalabilmiş durumda.
Kurtuluş Savaşı’nda stratejik depo olarak kullanıldı
Zarif Mustafa Paşa Yalısı’nın geçmişi yalnızca Osmanlı dönemine dayanmıyor. Kurtuluş Savaşı sırasında Anadolu'ya silah ve mühimmat gönderimi için depo olarak kullanıldı. İstanbul'un işgali döneminde ise İngiliz askerleri bu tarihi yalıda konakladı.
Yalının bulunduğu arsa, eski bir Bizans manastırının kalıntıları üzerine kurulmuş ve bahçesinde hâlâ ayakta olan bir ayazma (kutsal su kaynağı) barındırıyor.
Sarı Yalı ve Sakal-ı Şerif'in muhafazası
Yalının ismi zamanla değişiklik göstermiştir. Paşa’nın damadı Sadık Bey’in girişimiyle bölünen yalı, daha sonra “Sarı Yalı” olarak anılmaya başlandı. Bunun nedeni ise, 1926 yılında yapılan bir düğün öncesinde yapının sarıya boyanmasıydı.
Yalıda Hz. Muhammed’e ait olduğu kabul edilen Sakal-ı Şerif’in bir teli uzun yıllar muhafaza edilmiş, ardından Fatih Camii’ne hediye edilmiştir. Sakal-ı Şerif’in korunması için yalının cihannüması kullanılmıştır.
Bugün ünlü konukları ağırlıyor
2000 yılında Demet Sabancı Çetindoğan tarafından satın alınan yalı, bugüne kadar çok sayıda önemli ismi ağırladı. Colin Powell, Oprah Winfrey, Madeleine Albright ve Rus Grand Düşesi Maria Vladimirovna Romanova, bu tarihi yapının misafirleri arasında yer aldı.
Toplam 1.921 metrekarelik arsa üzerine kurulu yalı, İstanbul’un hem tarihine hem de kültürel mirasına ışık tutmaya devam ediyor.