Bilim insanları, Parkinson hastalarında deri yüzeyinde biriken sebum adlı yağlı maddenin kimyasal yapısının, sağlıklı bireylerden farklılık gösterdiğini tespit etti. Bu koku farkı, köpeklerin inanılmaz hassas burunları tarafından algılanabiliyor. Özellikle golden retriever ve labrador retriever gibi ırkların bu konuda üstün performans sergilediği görüldü.
Eğitilen köpekler şaşırtıcı bir başarı gösterdi
Araştırma kapsamında iki köpek bir golden retriever olan Bumper ve bir siyah labrador retriever olan Peanut yaklaşık bir yıl süren eğitimden geçirildi. Eğitim süresince köpeklere Parkinson hastalarına ve sağlıklı bireylere ait 205 farklı sebum örneği koklatıldı.
Sonuçlar herkesin dikkatini çekti
Peanut, koklatılan sebumları %80 doğruluk oranıyla analiz etti ve yalnızca %2 oranında yanlış teşhis koydu.
Bumper ise Parkinson kokusunu %70 doğrulukla ayırt ederken, sağlıklı bireyleri ayırt etmede %90 başarı sağladı.
Erken teşhiste köpeklerin görevi ne olacak?
Uzmanlara göre bu yetenek, Parkinson hastalığının henüz belirtiler ortaya çıkmadan çok daha önce fark edilmesine olanak tanıyabilir. Çünkü Parkinson’un vücutta belirti vermeden yaklaşık 20 yıl önceden gelişmeye başladığı düşünülüyor.
Araştırma ekibinden Dr. Claire G. köpeklerin yalnızca tanı koymak için değil, geliştirilecek yeni nesil tıbbi testlerin doğruluğunu artırmak, tespit yeteneklerinin tıbbi sistemlerin geliştirilmesinde dayanak olabileceğini belirtti.
Her köpek bu yeteneğe sahip mi?
Çalışma sırasında eğitilen 10 köpekten yalnızca 5’i Parkinson’a özgü kokuyu ayırt edebilme potansiyeli gösterdi. Ancak bunların da yalnızca 2’si eğitim sürecini başarıyla tamamladı. Bu da köpeklerin bireysel koku alma yeteneklerinin farklılık gösterdiğini ve eğitim sürecinin zorluğunu gözler önüne seriyor.
Geleceğin tanı cihazları köpeklerden ilham alabilir
Köpeklerin kokuya dayalı teşhis başarısı, Parkinson hastalığına dair yeni kimyasal işaretlerin keşfedilmesine kapı aralayabilir. Bilim insanları, bu verilerin kullanılarak geliştirilecek sağlık tarama cihazı ve yapay zeka destekli cihazlarla, hastalığın daha hızlı ve güvenilir biçimde teşhis edilmesinin mümkün olabileceğini ifade ediyor.
Dopamin eksikliği: Parkinson’da, beyinde hareketleri kontrol eden dopamin adlı kimyasal madde azalır. Bu da vücut hareketlerinde yavaşlama, titreme ve kaslarda sertliğe yol açar.
İlerleyici bir hastalıktır: Zamanla belirtiler kötüleşebilir, ancak erken teşhis ve tedavi ile ilerleme yavaşlatılabilir. Genellikle yaşlı bireylerde görülen bir hastalıktır.
Parkinson’un Belirtileri Nelerdir?
1. Titreme (Tremor):
Özellikle ellerde ve parmaklarda, istirahat halindeyken oluşan titremedir.
2. Hareketlerde Yavaşlama:
Günlük hareketlerin giderek yavaşlaması
Yürürken ayakların sürüklenmesi
Düğme ilikleme gibi ince motor becerilerde zorlanma
3. Kas Sertliği :
Kollar, bacaklar veya boyunda kasların sertleşmesi
Ağrıya ve hareket kabiliyetinde azalmaya neden olabilir.
4. Denge ve Duruş Bozuklukları:
Denge kaybı, düşmelere yatkınlık
Eğik duruş veya kambur yürüyüş
5. Yüzde Donukluk:
Mimiklerin azalması, ifadesiz yüz
6. Konuşma Değişiklikleri:
Monoton, yavaş ya da alçak sesle konuşma
7. Koku Alma Duyusunda Azalma :
Hastalığın erken döneminde görülür ve önemli bir ipucu olabilir
8. Uyku Bozuklukları:
Rüya sırasında hareket etme (REM uyku davranış bozukluğu)