Kayseri'nin Pınarbaşı ilçesinde bulunan ve bölge tarımına büyük destek sağlayan Zamantı Irmağı, son zamanlarda bilinçsiz kullanım ve iklim değişikliği gibi faktörlerden dolayı kuruma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Hidrojeoloji Mühendisi Dr. Hayati Koyuncu, “Zamantı sadece bir ırmak değil; tüm bölgenin su deposu ve ekosistemin can damarıdır. Süregelen iklim krizi ve kuraklık, yağışların azalması ve insan etkisi ile aşırı ve bilinçsiz yer altı suyu kullanımı birleşince su seviyeleri düşüyor ve hatta önemli su kaynaklarının kuruması riski ile karşılaşıyoruz. Zamantı Irmağı’nın kuruma riski gerçek ve ciddi bir ihtimaldir. Eğer mevcut eğilim devam ederse, özellikle yaz aylarında ırmak debisi kritik seviyelere inebilir” ifadelerine yer verdi.
Tarımsal uygulamalar yanlış yapılıyor
Dr. Koyuncu, Kayseri’nin Pınarbaşı Uzunyayla ilçesinde bulunan Seyhan Nehri’nin en önemli kollarından biri olan Zamantı Irmağı’nda su kaynaklarının azalmasının nedenleri olarak ‘’Uzunyayla Platosu ve Zamantı Irmağı’ndaki su kaynaklarında azalma yaşanmasının birkaç ana nedeni vardır. Bunlardan ilki iklim değişikliğidir. Son yarım yüzyılda yağış rejimi değişti. Bölgemizde kar yağışlarının azalması ve bahar yağmurlarının düzensizleşmesi, Zamantı Irmağı’nı ve yeraltı suyundan beslenen kaynakların (özellikle Şerefiye Kaynağı) beslenememesi; ekosisteme giren su miktarını ciddi şekilde azaltıyor. Su seviyesini azaltan bir diğer etken ise yanlış tarımsal uygulamalar ve bilinçsiz yer altı suyu çekimi yapılmasıdır’’ ifadelerine yer verdi.
Süreç kontrol altına alınmalı
Hayati Koyuncu, sözlerine ek olarak, Ağustos 2025 itibarıyla Şerefiye Kaynağı’nın tamamen kuruduğunun da medyada yer aldığından bahsetti. Koyuncu, ‘’Eğer süreç kontrol altına alınmazsa ekosistemde geri dönülmez zararlar oluşacak. Örneğin; Irmak kenarındaki sulak alanlar, meralar ve doğal bitki örtüsü zarar görür. Balıklar, kuşlar ve diğer yaban hayatı için yaşam alanı daralır. Tarım ve hayvancılığa dayalı köy ekonomisi olumsuz etkilenir. Zamantı ve onu besleyen su kaynakları üzerindeki stres kuraklık etkisiyle katlanarak artmıştır” ifadelerini aktardı.
Doğru adımlar atılmalı
Sorunun çözümüne yönelik konuşan Koyuncu, sürdürülebilir tarım, damla sulama yöntemlerinin teşviki, yer altı su kuyularının denetimi, kaçak kuyuların kapatılması ve çiftçilere su tasarrufu eğitimleri gerektiğini belirtti. Ayrıca, su seviyelerinin düzenli ölçülmesi ve iklim değişikliği senaryolarına dayalı su yönetim planı hazırlanmasının önemini vurguladı.
Hayati Koyuncu, “Zamantı Irmağı’nın geleceği doğa ile insan arasındaki dengeye bağlıdır. Eğer bilinçsiz su kullanımı devam ederse kuruma riski büyüktür. Ama doğru adımlar atılırsa bu risk azaltılabilir ve hem ekosistem hem de bölge halkının geleceği güvence altına alınabilir” diyerek sözlerini noktaladı.