El, ayak ve ağız hastalığı, çocukların elleri ve ayaklarında kabarcıklar, ağız içinde ise ağrılı yaralar oluşturan bulaşıcı bir enfeksiyondur. Viral kaynaklı olan bu hastalık, özellikle bebekler ve 5 yaş altındaki çocuklarda daha sık görülür ve genellikle 7-10 gün içinde kendiliğinden iyileşir. Coxsackievirus ve enterovirus türlerinden kaynaklanan enfeksiyon, kirli havuzlar, yakın temas, öpüşme, sarılma ve ortak eşya kullanımı gibi yollarla kolayca bulaşabilmektedir.
'Kabarcık benzeri döküntüler görülüyor'
Doç. Dr. Samet Özer, hastalığın sonucunda gözlemlenen kabarcıklar olduğunu söyleyerek, "Hastalık sonucunda ellerde ve ayaklarda oluşan kabarcık benzeri döküntüler ile ağız içinde gelişen ağrılı yaralar nedeniyle ‘el, ayak ve ağız’ ismi kullanılmaktadır. Aslında döküntüler göğüs, sırt, kollar, bacaklar, genital organlar ve kalçalar dahil olmak üzere vücudunun herhangi bir yerinde ortaya çıkabilmektedir" dedi.
'Çocuklar birbirine bulaştırıyor'
5 yaşından küçük çocukların hastalığa yakalanma riskinin daha yüksek olduğunu söyleyen Doç. Dr. Özer, "Bebekler ve 5 yaşından küçük çocukların el, ayak ve ağız hastalığına yakalanma ihtimali yüksektir. Kreş ve okullarda çocuklar arasında hızla yayılma eğilimi bulunmaktadır. Yine de, daha büyük çocuklar ve hatta yetişkinlerde bile bu hastalık görülmektedir. Hastalığa birkaç virüs neden olabileceğinden, bu hastalığa birden fazla kez yakalanmak mümkündür. El, ayak ve ağız hastalığı belirtileri genellikle iki aşamada ortaya çıkmaktadır. Hastalık başladığında, çocuklarda grip benzeri belirtiler görülebilmektedir. Hafif ateş, boğaz ağrısı, burun akması, karın ağrısı ve iştahsızlık belirti olarak görülebilir" ifadelerini kullandı.
Özer, belirtilerin birkaç gün içerisinde görülebileceğini söyleyerek, "Avuç içlerinde, ayak tabanında, dirseklerde ve dizlerinde, cinsel organda veya kalçalarda kaşıntılı döküntü, ağız içinde ve çevresinde, dil de dahil olmak üzere herhangi bir yerde gelişebilen ağrılı ağız içi yaralar oluşur. Yaralar genellikle parlak pembe noktalar veya sonunda kabarcıklara dönüşen küçük şişlikler şeklinde başlar ve boyunlarındaki lenf bezleri şişer. El, ayak ve ağız hastalığının belirtileri genellikle 7-10 gün içinde geçecektir. Ancak 2 yaşından küçük çocukların virüsten daha fazla etkilenecektir. El, ayak ve ağız hastalığı bulaşıcıdır. Hastalığın en bulaşıcı evresi genellikle döküntüler ortaya çıkmadan öncedir. Kabarcıklar genellikle yaklaşık 10 gün içinde kurur. Kabarcıklar kuruduktan sonra çocuğun hastalığı başkalarına bulaştırma ihtimali daha düşüktür. Ancak, döküntü geçtikten sonra virüs dışkıda haftalarca yaşayabilmektedir" dedi.
Hastalığın bulaşma yolları hakkında bilgiler veren Doç. Dr. Özer, "Bu hastalık şu yollarla yayılabilmektedir; enfekte bir kişinin hapşırması veya öksürmesiyle havaya yayılan damlacıklar yoluyla. Enfekte bir kişinin tükürüğü veya dışkısıyla temas edip daha sonra ağzınıza, gözlerinize veya burnunuza dokunarak. Enfekte bir kişinin vücudundan çıkan damlacıklarla doğrudan temas. Virüs taşıyan birini öpmek veya sarılmak. Kişisel eşyaları paylaşmak. Çok nadir olsa da el, ayak ve ağız hastalığı bazen şu sorunlara neden olabilmektedir; Dehidratasyon: Ağız yaraları içmeyi ve yemeyi acı verici hale getirebilmektedir. Dehidratasyonu önlemek için yeterli sıvı içmek önemlidir.
Tırnak kaybı: Bazı insanlar virüse yakalandıktan sonra birkaç tırnak veya ayak tırnağını kaybetse de tırnaklar tekrar uzamaktadır. Viral menenjit ve ensefalit: El, ayak ve ağız hastalığı olan çok az sayıda kişide menenjit ve ensefalit gelişebilmektedir. Bu nadir durum beyinde (ensefalit) ve beyin ve omurilik zarında (menenjit) tehlikeli şişmeye neden olabilmektedir. El ayak ağız hastalığı ile ilgili belirtilerin görülmesi durumunda vakit kaybedilmeden uzman doktora başvurulması önem taşımaktadır. Doktor hastalığın şiddetine göre uygun bir tedavi planı belirleyecektir. Ayrıca çevredeki kişilere bulaşmaması açısından da önlem alınmalıdır" ifadelerini kullandı.
El, ayak ve ağız hastalığı, özellikle küçük yaştaki çocuklarda hızla yayılabilen bulaşıcı bir enfeksiyon olarak önemli bir halk sağlığı sorunu olmaya devam ediyor. Hastalığın belirtileri ortaya çıkar çıkmaz erken teşhis ve uygun tedavi büyük önem taşıyor. Ailelerin, çocuklarda görülen döküntü ve yaralar ile grip benzeri şikayetleri ihmal etmemesi, vakit kaybetmeden sağlık kuruluşlarına başvurması gerekiyor.