Çocukların uzaktaki yazıları görememesi, tahtayı seçememesi ve gözlerini kısarak bakması… Bu belirtiler, halk arasında uzağı görememe olarak bilinen miyopinin en erken işaretleri arasında yer alıyor. 2000’li yılların başında çocukluk çağında %20 oranında görülen miyopi, Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre günümüzde %33'e yükseldi. Yani dünya genelinde her 3 kişiden 1’ine miyopi tanısı konuluyor.
Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Semra Akkaya Turhan, bu artışın en önemli nedenlerinden birinin çocukların gün ışığında daha az vakit geçirmesi olduğuna dikkat çekiyor:
“Genetik yatkınlık önemli olmakla birlikte, açık hava eksikliği ve uzun süreli ekran kullanımı miyopi riskini ciddi şekilde artırıyor"
Türkiye’de de artış hızlandı
Türkiye’de henüz kapsamlı bir epidemiyolojik veri bulunmamakla birlikte, klinik gözlemler, çocukluk çağındaki miyopi oranlarının son 30 yılda ciddi artış gösterdiğini ve okul çağında yaklaşık %9 düzeyine ulaştığını gösteriyor.
Doç. Dr. Semra Akkaya Turhan, tedavi edilmeyen miyopinin sadece okul başarısını değil, uzun vadede göz sağlığını da tehdit ettiğini belirtiyor.
“İleri düzeyde miyopi; retina dekolmanı, glokom ve erken katarakt gibi geri dönüşü olmayan hastalıklara yol açabilir.”
Çocuklarda miyopi riskine karşı 5 etkili kural
Göz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Semra Akkaya Turhan, ebeveynlerin çocuklarında miyopi gelişimini önleyebileceği ya da ilerlemesini yavaşlatabileceği 5 temel yaşam tarzı değişikliğini şöyle sıralıyor:
1. Her gün açık havada en az 1-2 saat geçirilmeli
Araştırmalar, açık havada geçirilen her 40 dakikanın miyopi gelişim riskini %23'e kadar azalttığını gösteriyor.
“Haftalık 10-14 saat dışarıda zaman geçiren çocuklarda miyopi oranı daha düşük. Okul sonrası park, bahçe ve açık alan etkinlikleri teşvik edilmeli"
2. Ekran süresi günde 2 saati geçmemeli
Tablet, bilgisayar ve televizyon gibi dijital ekranların uzun süre kullanımı, miyopi riskini artırıyor.
“5-17 yaş arasındaki çocuklarda ekran süresi günde 2 saati geçmemeli. Ayrıca 20-20-20 kuralı uygulanmalı: Her 20 dakikalık ekrandan sonra 20 saniye boyunca 6 metre uzağa bakmak faydalı olur.”
3. Okuma mesafesi en Az 30-40 cm olmalı
Çocukların kitap, defter veya ekranla gözleri arasında en az 30-40 cm mesafe olması gerekiyor. Bu, gözün yakına odaklanırken zorlanmasını engelliyor.
“Dik oturma, büyük puntolu yazılar kullanma ve sık mola verme alışkanlıkları da göz sağlığını destekler.”
4. Çalışma ortamı gün ışığıyla aydınlatılmalı
Yetersiz aydınlatma, gözlerde zorlanma ve odak kaybına yol açabiliyor.
“Mümkünse gün ışığı kullanılmalı, yapay ışık kullanılıyorsa ışık göze değil, okunan sayfaya yönlendirilmelidir. Masa lambaları doğru açıda yerleştirilmelidir"
5. Masa ve sandalye ayarı göz sağlığına uygun olmalı
Ergonomik olmayan çalışma düzeni, çocukların eğilerek ya da uzanarak çalışmasına neden olur. Bu da gözleri gereksiz yere zorlar.
“Masa ve sandalye yüksekliği çocuğun dik oturabileceği ve rahat görebileceği şekilde ayarlanmalıdır"
Miyopi önlenebilir bir risk: Ebeveyn desteği şart
Doç. Dr. Semra Akkaya Turhan, miyopinin tamamen engellenemese de yaşam tarzı değişiklikleriyle yavaşlatılabileceğini vurguluyor.
“Çocuklara küçük yaşlardan itibaren kazandırılacak sağlıklı görme alışkanlıkları, uzun vadede göz sağlığını korumak açısından çok değerlidir"
