Kayseri’nin Develi ilçesine bağlı Zile Mahallesi’nde bulunan tarihi mezarlıkta yapılan bilimsel belgeleme çalışmaları, Osmanlı ve Beylikler Dönemi’ne ait önemli mezar taşlarını gün yüzüne çıkardı. Erciyes Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü tarafından yürütülen çalışmalar, bölgenin tarihi ve kültürel dokusuna ışık tutuyor.
Erciyes Üniversitesi’nden 10 günlük bilimsel çalışma
Erciyes Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Aslı Sağiroğlu başkanlığında, lisans ve lisansüstü düzeydeki 10 öğrenci ile birlikte 10 gün süren kapsamlı bir belgeleme çalışması gerçekleştirildi. Çalışmalar sırasında 15. ve 16. yüzyıllara tarihlenen mezar taşları tespit edildi.
122 bezemeli mezar taşı kayıt altına alındı
Doç. Dr. Aslı Sağiroğlu, yaptığı açıklamada Zile Mahallesi mezarlığındaki bezemeli mezar taşlarının kültürel miras açısından büyük öneme sahip olduğunu vurguladı. Sağiroğlu, “Yaptığımız belgeleme çalışması sonucunda 15. yüzyıl Beylikler Dönemi’nden başlayıp 1930’lu yıllara, yani Erken Cumhuriyet Dönemi’ne kadar tarihlenen toplam 122 bezemeli mezar taşı tespit ettik” dedi.
Orta Asya geleneğini yansıtan mezar tipleri
Belgelenen mezar taşları arasında özellikle dikkat çeken örnekler bulunuyor: 10 adet 15. yüzyıla ait mihrabiyeli Beylikler, dönemi mezar taşı, bir adet damgalı mezar taşı, Orta Asya geleneklerini sürdüren çatma lahit tipi Türkmen mezar taşları
Çalışma esnasında okunan 80 adet mezar kitabesi sayesinde, Zile Mahallesi’nin tarihsel ve sosyo-demografik yapısı hakkında da değerli bilgiler elde edildi.
Estampajlar ve motif çözümlemeleri
Mezar taşlarındaki bezemelerin estampajlarının (kabartma kopyalarının) alınmasıyla Türk sanatında kabartma kullanımının, dönemin halkı üzerindeki etkisi ve tercih edilen sembollerin mezar sahipleriyle ilişkisi bilimsel olarak incelendi. Bu yönüyle araştırma, Türk sanat tarihi literatürüne katkı sağlayacak nitelikte.
15. yüzyıldan Cumhuriyet’e uzanan süreç
Zile Mahallesi mezar taşlarında 15. yüzyıldan 1930’lara kadar süregelen Orta Asya kökenli bezeme ve yapı geleneğinin varlığı, bölgenin kültürel sürekliliğini gösteriyor. Bu durum, mezarlığın sadece bir defin alanı değil, aynı zamanda tarihsel bir kültür belgesi niteliği taşıdığını ortaya koyuyor.
Kitap ve makale çalışmaları başladı
Doç. Dr. Sağiroğlu, çalışma kapsamında elde edilen verilerin bilimsel yayınlara dönüştürülmesi yönünde çalışmaların sürdüğünü belirtti. “Develi Zile Mahallesi tarihi mezarlığı ve mezar taşları ile ilgili akademik makaleler ve bir kitap yayını üzerinde duruyoruz” dedi.
Teşekkür mesajı
Çalışma sonunda Doç. Dr. Aslı Sağiroğlu, araştırmaya verdikleri desteklerden dolayı Develi Belediye Başkanı Adem Şengül’e, Zile Mahallesi Muhtarı’na ve bölge halkına teşekkür etti.
Sağiroğlu, “Bu süreçte bizlere kapılarını açan, yardım ve misafirperverlikleriyle destek olan Zileli vatandaşlara hem kendi adıma hem de ekibim adına şükranlarımı sunuyorum” ifadelerini kullandı.