Kayseri’nin köklü pazarlarından biri olan Perşembe Pazarı’nda 40 yıldır tezgâh açan kalay ustası İbrahim Amca, kaybolmaya yüz tutmuş bir mesleği yaşatmaya devam ediyor. Çocuk yaşlarda başladığı kalaycılığı yıllardır aynı sevgi ve özveriyle sürdüren İbrahim Amca, hem ustalığı hem de güler yüzüyle pazarda herkesin sevgisini kazanmış durumda.
Kalaycılık, Anadolu’nun köklerinde var
Kalaycılık, Anadolu’nun en eski el sanatlarından biri olarak biliniyor. Özellikle Türk mutfağında kullanılan bakır kapların kalaylanması, hem sağlık açısından hem de kapların ömrünü uzatmak için büyük önem taşıyor. Ancak teknolojinin ilerlemesiyle birlikte bu geleneksel meslek de yavaş yavaş unutulmaya başlandı. Günümüzde evlerde bakır eşya kullanımının azalması ve genç neslin bu tür zanaatlara ilgi göstermemesi nedeniyle kalaycılık ciddi tehlike altında.
Kalaycılık sevilmeden yapılmaz
İbrahim Amca ise tüm bu olumsuzluklara rağmen mesleğini sürdürmeye kararlı. “40 yıldır bu işi yapıyorum. Severek yapıyorum. Her Perşembe burada, bu pazarda tezgâhımı kurarım. Vatandaşlar da sağ olsun hâlâ gelir, işini getiren olur. Herkes tanır beni burada. Bu işi sevmeyen zaten yapamaz,” diyerek mesleğine olan bağlılığını dile getiriyor.
Sokaktan pazara, çarşıdan evlere ustalığın izleri
Eskiden sokak sokak dolaşarak bakır kapları kalaylayan seyyar kalaycıların artık nadiren görüldüğünü belirten İbrahim Amca, çırak yetişmemesinden dertli. “Eskiden bu işin okulu çarşıydı, ustanın yanında yetişilirdi. Ama şimdi gençler heves etmiyor. Zor geliyor. Hâlbuki bu bir emektir, sanattır. Kalay el ile tutulur, göz ile görülür. Yüreğinle yaparsın bu işi,” diyerek yeni neslin geleneksel mesleklere sırt çevirmesinden üzüntü duyduğunu söylüyor.
Kalay, sadece bir maden değil şifa kaynağı
Kalay, havayla temas eden bakırın zararlı etkilerini ortadan kaldırarak hem kapları koruyor hem de içinde pişen yemeği daha sağlıklı hale getiriyor. Bu yönüyle kalaycılık, geçmişte olduğu gibi günümüzde de sağlıklı yaşamın bir parçası olarak görülüyor. Ancak artık sadece birkaç usta tarafından sürdürülen bu meslek, yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.
Vatandaşların gözünde “İbrahim Usta”
Kayseri Perşembe Pazarı’nın müdavimleri ise İbrahim Amca’nın işine olan sevgisine ve ustalığına büyük saygı duyuyor. Vatandaşlar, onun her hafta sabırla tezgâhını kurmasından ve mesleğini ayakta tutma çabasından memnuniyetle bahsediyor. “O bizim İbrahim Usta’mız, kalaycıların son temsilcilerinden biri,” diyen bir pazarcı esnafı, onun bu işi bırakması halinde Kayseri’de bir geleneğin daha tarihe karışacağından endişe ettiğini ifade ediyor.
Bir zanaat, bir kültür, bir direniş
Günümüzde fabrika üretimi ürünlerin hakim olduğu bir pazarda, el emeğiyle yapılan işler giderek azalıyor. Ancak İbrahim Amca gibi ustalar, sadece mesleklerini değil, aynı zamanda bir kültürü de yaşatıyor. Kalaycılık belki artık her evde görülmüyor olabilir, ama Perşembe Pazarı’nda, bakırın gümüşe dönüşen o ışıltısında hâlâ bir usta nefesi var.