Türk Veteriner Hekimleri Birliği (TVHB) Başkanı Ali Eroğlu, 2025 yılı ilk yarısında artış gösteren kene vakalarına ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Bahar ve yaz aylarında ciddi oranda artan kene ısırığı vakalarının halk sağlığı için büyük bir tehdit oluşturduğunu vurgulayan Eroğlu, konuyla ilgili kapsamlı bir basın açıklaması yaptı.
Kene vakalarında tehlikeli artış
Eroğlu, 2025 yılının Ocak-Haziran ayları arasında İstanbul, Kayseri, Tokat, Sivas ve Erzurum başta olmak üzere Türkiye genelinde 7.801 kene ısırığı vakası tespit edildiğini, bu vakalardan 13'ünün ölümle sonuçlandığını belirtti.
“Bu çarpıcı tablo, ülkemizde kene kaynaklı hastalıkların oluşturduğu halk sağlığı riskinin boyutlarını gözler önüne sermektedir” diyen Eroğlu, özellikle Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) gibi zoonotik hastalıkların hem insan hem de hayvan sağlığı üzerinde ciddi tehdit oluşturduğunu vurguladı.
Keneler 200’ün üzerinde hastalık etkeni taşıyabiliyor
Kenelerin, nefes, ısı ve titreşimi algılayarak insanları takip edebilen canlılar olduğunu hatırlatan TVHB Başkanı, bu parazitlerin dünya genelinde 200’den fazla hastalık etkeni taşıyabildiğine dikkat çekti.
Türkiye’de KKKA’nın yanı sıra Lyme hastalığı, Babesiosis ve Theileriosis gibi birçok hastalığın yayılmasında da etkin rol oynadığını ifade eden Eroğlu, bu durumun hem sağlık hem tarımsal üretim güvenliği açısından çok yönlü bir risk alanı oluşturduğunu dile getirdi.
'KKKA endemik hale geldi, ancak sadece belli bölgelerle sınırlı değil'
KKKA’nın Türkiye’de ilk kez 2002 yılında görüldüğünü hatırlatan Eroğlu, özellikle Giresun, Gümüşhane, Bayburt, Sivas, Tokat, Amasya ve Çorum illerinde endemik hale geldiğini söyledi. Ancak Hyalomma marginatum türü kenelerin ülkenin tüm coğrafi bölgelerinde bulunması, tehdidin tüm Türkiye için geçerli olduğunu gösteriyor.
2008 yılında vaka sayısında zirveye ulaşıldığını belirten Eroğlu, “Son yıllarda yeniden artış eğilimi dikkat çekmektedir” uyarısında bulundu.
'Disiplinler arası mücadele stratejisi şart'
Eroğlu, KKKA’nın hayvanlarda çoğu zaman belirti göstermediğini ancak insanlarda ciddi kanamalara ve ölümlere yol açabilen viral bir enfeksiyon olduğunu ifade ederek şunları söyledi:
“Bu nedenle bireysel önlemler yeterli değildir; sağlık, veterinerlik, çevre ve tarım gibi alanlarda disiplinler arası bir mücadele stratejisi oluşturulması zorunludur.”
'Devlet destekli ilaçlama ve ulusal politikalar geliştirilmeli'
Kenelerin doğrudan doğada kontrolünün mümkün olmadığını ancak evcil hayvanlara yönelik düzenli akarisit uygulamalarıyla etkili mücadele sağlanabileceğini söyleyen Eroğlu, şu önerilerde bulundu:
Ortalama 25 günde bir akarisit uygulaması yapılmalı,
Kullanılan ürünler gıda güvenliği açısından risk oluşturmamalı,
Meraların sürülmesi ve yabani ot temizliği gibi mekanik kontroller desteklenmeli,
Gelişigüzel kimyasal kullanımından kaçınılmalı.
“Küçük ölçekli hayvancılık işletmeleri için devlet destekli ilaçlama teşvikleri sağlanmalı, bu mücadelenin sürekliliği için ulusal düzeyde politikalar geliştirilmelidir” diyen Eroğlu, henüz yaygınlaşmamış olan kene aşıları üzerine bilimsel çalışmaların da desteklenmesi gerektiğini vurguladı.
Bireysel önlemler hayati önem taşıyor
Kene kaynaklı hastalıklardan korunmanın en etkili yollarından biri de bireysel farkındalık. Eroğlu, doğa ile temas edecek vatandaşlara şu uyarılarda bulundu:
Açık renkli, vücudu örten giysiler tercih edilmeli,
Pantolon paçaları çorap içine alınmalı,
Kene kovucu ürünler kullanılmalı,
Doğa dönüşü kulak arkası, ense, kasık gibi bölgeler kontrol edilmeli.
Vücuda tutunan kenenin çıplak elle değil, bez veya eldivenle çıkarılması gerektiğini belirten Eroğlu, sigara basmak, kolonya dökmek gibi uygulamalardan kesinlikle kaçınılması gerektiğini söyledi. Kene çıkarıldıktan sonra en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmasının önemine değindi.
Kamu bilinçlendirme faaliyetleri genişletilmeli
Son olarak, kene kaynaklı hastalıklarla mücadelenin toplumsal bilinçlendirme ile desteklenmesi gerektiğini belirten TVHB Başkanı Eroğlu, şunları kaydetti:
“Kamu spotları, broşürler ve yerel bilgilendirme çalışmaları, Sağlık Bakanlığı ve Tarım ve Orman Bakanlığı koordinasyonunda yürütülmeli. Bu süreçte veteriner hekimlerin sahadaki bilgi ve deneyimi mutlaka değerlendirilmelidir"