Enfeksiyon, kirli tatlı sularda temas sırasında gerçekleşiyor. Tatlı su salyangozlarının taşıdığı larvalar, yüzme veya balık tutma sırasında cilt yoluyla vücuda nüfuz edebiliyor. Tulane Tıp Fakültesi’nde yürütülen araştırmaya göre, bu süreçte ağrı veya kaşıntı gibi uyarıcı belirtiler görülmüyor. Parazitin, beyne ağrı sinyallerini ileten TRPV1+ proteininin faaliyetini baskılaması, enfeksiyonun fark edilmesini önlüyor.
Yeni Nesil Ağrı Kesiciler Umudu
Çalışmayı yürüten Dr. De’Broschi R. Herbert, parazitin ağrı sinyalini bloke eden moleküllerinin izole edilmesi halinde opioid bazlı ilaçlara alternatif yeni nesil ağrı kesiciler geliştirilebileceğini belirtiyor. Bu ilaçlar, bağımlılık riski taşımayacak şekilde tasarlanabilir. Araştırmacılar, bulguların hem enfeksiyon kontrolü hem de ağrı tedavisi açısından önemli bir dönüm noktası olabileceğini ifade ediyor.
Avrupa’da İlk Vakalar
Şistosomiyazis, uzun yıllar Afrika, Orta Doğu ve Güney Amerika ile sınırlıydı. Ancak son yıllarda iklim değişikliği ve artan uluslararası seyahatler nedeniyle parazit Avrupa’ya da yayıldı. İspanya, Portekiz ve Fransa’nın bazı bölgelerinde vakalara rastlandı. Uzmanlar, küresel ısınmanın tatlı su ekosistemlerini parazitin yaşayabileceği ortam haline getirdiğini belirtiyor. Avrupa’daki tatlı su kaynaklarının giderek daha elverişli hale gelmesi, enfeksiyon riskini artırıyor.
Belirtiler ve Tanı Zorluğu
Hastalığın ilk belirtileri genellikle kaşıntı ve cilt döküntüsü ile başlıyor. Daha sonra ateş, öksürük, ishal ve kas ağrıları ortaya çıkabiliyor. Bu semptomlar, diğer yaygın hastalıklarla karıştırılabildiği için sıklıkla yanlış teşhis ediliyor. Tanının gecikmesi, şistosomiyazisin ciddi sağlık sorunlarına yol açmasına neden olabiliyor.
Ciddi Sağlık Riskleri
Tedavi edilmediğinde hastalık kısırlık, körlük, organ yetmezliği ve mesane kanseri gibi komplikasyonlara neden olabiliyor. Schistosoma mansoni’nin uzun süre vücutta bulunması, bağışıklık sistemini de zayıflatabiliyor. Uzmanlar, hastalığın sessiz ilerlemesinin en büyük tehlikelerden biri olduğunu vurguluyor.
Tedavi ve Önlemler
Şistosomiyazisin tedavisinde praziquantel adlı ilaç kullanılıyor. İlaç, paraziti öldürerek enfeksiyonu durduruyor. Enfeksiyondan korunmak için tatlı sularda yüzülmemesi öneriliyor. Ayrıca çıplak ayakla dolaşmamak, parazitin cilt yoluyla girişini engellemek açısından önemli. Parazitler, tuzlu ve klorlu sularda yaşayamadığı için bu tür ortamlarda enfeksiyon riski yok denecek kadar az.