Gayrimenkul sektöründe düşük bedel beyanı, kamu gelirlerinde kayba yol açıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı, 16.06.2025 tarihinde duyurulan yeni denetim süreciyle bu soruna çözüm arıyor. Gelişmiş yazılımlar ve büyük veri analizleri, düşük beyanları tespit ediyor. Özellikle büyükşehirlerde yaygın olan bu uygulama, ciddi yaptırımlara tabi olacak.
Düşük Beyan Sorununun Kapsamı
Bakanlık, tapu işlemlerinde satış bedelinin piyasa değerinin altında gösterildiğini belirledi. Bu durum, vergi kayıplarına neden oluyor. Mevzuata göre, tapu harcı satış bedelinin %4’ü oranında hesaplanıyor. Alıcı ve satıcı, bu harcı eşit şekilde ödüyor. Düşük beyan, hem tapu harcını hem de gelir vergisini etkiliyor. Bakanlık, bu usulsüzlükleri ortadan kaldırmayı hedefliyor.
Denetim Süreci ve Teknoloji Kullanımı
Hazine ve Maliye Bakanlığı, MEVA (Mekânsal Veri Analizi) Sistemi ile yapay zeka destekli denetimler gerçekleştiriyor. Sistem, beyan edilen bedellerle bölgedeki rayiç değerleri karşılaştırıyor. Şüpheli işlemler, vergi daireleri tarafından inceleniyor. Son 5 yıla ait yüz binlerce işlem tarandı. Tespit edilen usulsüzlükler, resmi tebligatlarla bildiriliyor. Vatandaşlar, eksik beyanları düzeltmek için 15 gün süreye sahip.
Cezai Yaptırımlar ve Mali Yükümlülükler
Düşük beyan tespit edilirse, eksik ödenen tapu harcı gecikme faiziyle tahsil ediliyor. Ayrıca, vergi ziyaı cezası uygulanıyor. Gelir vergisi kayıpları da incelemeye alınıyor. Bakanlık, idari para cezalarıyla caydırıcılığı artırıyor. Gerçeğe aykırı beyanlar, mali ve hukuki sorunlara yol açıyor. Vatandaşlar, cezai yaptırımlardan kaçınmak için gerçek bedeli beyan etmeli.
Vatandaşlara Öneriler
Bakanlık, vatandaşları tapu işlemlerinde dürüst davranmaya çağırıyor. e-Devlet üzerinden geçmiş işlemler kontrol edilebilir. Pişmanlık kapsamında eksik beyanlar 15 gün içinde düzeltilebilir. Bu durumda vergi ziyaı cezası uygulanmıyor. Mali müşavir desteği alınması öneriliyor. Bakanlık, denetimlerin büyükşehirlerde yoğunlaşacağını belirtti.
