Türkiye’nin önemli elma üretim merkezlerinden biri olan Kayseri'de, Nisan ayında yaşanan ve sıcaklıkların -15 dereceye kadar düştüğü zirai don olayına karşı, bazı çiftçiler geliştirdikleri yöntemlerle ürünlerini korumayı başardı. Bu yöntemlerden biri olan "spring su uygulaması", don zararını büyük ölçüde azaltarak hasat yapılmasına olanak sağladı.
Yöntemin temelinde maddenin hal değişimi var
Spring su uygulaması, maddenin hal değişimi prensibine dayanan bir sistem. Sıcaklıkların sıfırın altına düşmesiyle birlikte, meyve ağaçlarının üzerine su püskürtülüyor. Bu su, ağaçlar üzerinde donarak buz tabakası oluşturuyor. Suyun buza dönüşmesi sırasında ortaya çıkan enerji (ısı), meyve gözlerinin sıcaklığını koruyarak donmaya karşı direnç sağlıyor.
'Verim yüzde 70’e ulaştı'
Çocukluğundan bu yana elma üreticiliği yapan 43 yaşındaki Basri Bedirhanbeyoğlu, 60 dönümlük elma bahçesinin 35 dönümünde spring su sistemini kullandığını ifade etti.
“Bahar ayında etkili olan don, bahçelere yüzde 90 zarar verdi. Ancak bu sistemi kullandığımız alanlarda yüzde 70’e yakın verim aldık. Kuramadığımız alanlarda ise zarar çok daha fazla, yüzde 90’lara ulaşıyor,” dedi.
'Suyun buzu meyveyi koruyor'
Don olayının yaşandığı günlerde yoğun bir mücadele verdiklerini söyleyen Bedirhanbeyoğlu, sistemin nasıl çalıştığını şu sözlerle anlattı:
“Ağacın üzerine püskürttüğümüz su, soğuk havada donmaya başlıyor. Bu esnada açığa çıkan enerji, meyve gözlerini -9 dereceye kadar koruyabiliyor. Ancak sistemin çalışabilmesi için sondaj suyu şart. Su kaynağı olmayan yerlerde bu sistemi kullanmak mümkün değil"
Elma fiyatları don nedeniyle arttı
Yaklaşık 40 yıldır elma ticareti yapan Durmuş Ali Tutar ise, bu yılki üretimin iç piyasayı karşılayabilecek düzeyde olduğunu ifade etti.
Don olayının yaşanmaması halinde çiftçilerin daha yüksek gelir elde edebileceğini belirten Tutar, “Eğer don olmasaydı, çiftçi elmanın kilosunu 20 liradan satabilirdi. Ancak üretim düştüğü için fiyatlar şu an daha yüksek seviyelerde seyrediyor,” dedi.
