Uzmanlara göre küresel düşüş ile yerel artış arasındaki makas giderek genişliyor. Türkiye’deki artışın sadece döviz kuru ile açıklanamayacağı belirtiliyor. Motorine hafta içinde gelen zam, bu tartışmaları daha da büyüttü. Fiyatların özellikle büyük şehirlerde çok hızlı yükseldiği görülüyor. Vatandaşlar ise farklı istasyonlarda benzin ve motorin arasında değişen rakamlardan şikâyet ediyor.
Dolar kurundaki artış bile zam oranlarının altında kaldı
Yılın başında 35 TL seviyesinde olan dolar kuru kasım sonu itibarıyla 42 TL seviyesine çıktı. Bu artışın yaklaşık yüzde 20 olduğu hesaplanıyor. Ancak aynı dönemde akaryakıt fiyatlarının yüzde 26 ile yüzde 31 arasında arttığı görülüyor. Uzmanlar, kur artışının zam oranlarını karşılamadığını, fiyatların daha düşük olması gerektiğini vurguluyor. Yapılan analizlerde petrol fiyatındaki düşüşün de hesaba katılmasıyla litre fiyatlarında en az yüzde 4 oranında indirim yapılması gerektiği ifade ediliyor. Buna rağmen pompaya yansıyan rakamlar sürekli yukarı yönlü seyrediyor. Özellikle motorindeki yükselişin benzini geride bırakması dikkat çekiyor.
“Gizli zam” hesaplandı: Bir depo için 808 TL fazla ödeme
Brent petrolün yılbaşından bu yana yüzde 20 düştüğü değerlendirildiğinde, mevcut fiyatların gerçek maliyetlerle uyumsuz olduğu ortaya çıktı. Hesaplamalara göre benzinin litre fiyatının 42 TL seviyelerinde olması gerekirken, bugün 56 TL bandında bulunuyor. Aynı şekilde motorinin 43 TL’ye satılması gerekirken 59 TL seviyesine kadar yükseldiği görülüyor. Bu fark litre başına yaklaşık 14 TL ile 16 TL arasında değişen “gizli zam” anlamına geliyor. 50 litrelik bir aracın deposunda benzinde 685 TL, motorinde ise 808 TL fazla ödeme yapıldığı hesaplanıyor. Bu farkın enflasyon üzerinde de belirgin etkisi bulunuyor. Motorin maliyetlerindeki artışın nakliye ve tarım sektörüne ciddi yük getirdiği belirtiliyor. Uzmanlar, zammın gıda fiyatları başta olmak üzere tüm temel ürünlerde yeni artışları tetiklediğini ifade ediyor. Bakanlık ise vergi yükünün uluslararası karşılaştırmalara göre yüksek olmadığı görüşünü sürdürüyor. Ancak kamuoyundaki değerlendirmeler bunun tam tersini işaret ediyor. Akaryakıt fiyatlarının önümüzdeki haftalarda da oynaklığını koruması bekleniyor.
