Cumhuriyetin ilk yıllarından bu yana zaman zaman gündeme gelen “il sayısının artırılması” konusu yeniden tartışılıyor. Son yıllarda büyüyen ve bulundukları illerin merkezlerine uzak kalan birçok ilçe, artık “biz zaten il gibiyiz” diyerek statü değişikliği talep ediyor.
Uzmanlara göre sadece nüfus veya ekonomi değil, hizmet dağılımı, ulaşım ağı ve bölgesel yönetim verimliliği de il olma kriterleri arasında. Bu kapsamda Türkiye genelinde 19 ilçe öne çıkıyor.
İl olmaya aday ilçeler ve detayları
82 – Aydın / Söke
Ege Bölgesi’nin tarım ve ticaret üssü Söke, 125 bin nüfusuyla Aydın’ın en büyük ilçelerinden biri. Pamuk üretiminde Türkiye’nin önde gelen merkezlerinden olan Söke, aynı zamanda Kuşadası ve Didim gibi turizm merkezlerine yakın konumuyla dikkat çekiyor. Söke Ovası’nın verimli toprakları ve gelişmiş sanayi altyapısı, ilçeyi 82 plaka için güçlü bir aday hâline getiriyor.
83 – Antalya / Alanya
Yaklaşık 361 bin nüfuslu Alanya, sadece turizmle değil, tarım ve inşaat sektörüyle de öne çıkıyor. Her yıl milyonlarca turist ağırlayan Alanya, 120’den fazla ülkeye konut satışı yapılan nadir bölgelerden biri. Ekonomik büyüklüğü birçok ili geride bırakıyor.
84 – Mersin / Anamur
Akdeniz’in güney ucunda yer alan Anamur, Türkiye’nin muz başkenti olarak biliniyor. Tarım ihracatıyla ülke ekonomisine önemli katkı sunan ilçe, aynı zamanda turizmde de gelişme potansiyeli taşıyor.
85 – Şırnak / Cizre
163 bin nüfusuyla Güneydoğu’nun en yoğun ilçelerinden olan Cizre, tarih boyunca ticaret yollarının kavşağı oldu. Dicle Nehri’nin kenarındaki stratejik konumu, il olması halinde bölge ekonomisini canlandırabilir.
86 – Tekirdağ / Çorlu
Trakya sanayisinin kalbi sayılan Çorlu, 300 bini aşan nüfusuyla Türkiye’nin en kalabalık ilçeleri arasında. Organize sanayi bölgeleri, lojistik avantajı ve İstanbul’a yakınlığıyla Marmara ekonomisinde kilit rol oynuyor.
87 – Balıkesir / Edremit
Zeytin üretimi, termal turizmi ve Kazdağları’nın doğal güzellikleriyle öne çıkan Edremit, 173 bin nüfusa sahip. Balıkesir’in batısındaki yükü hafifletecek kapasitede olan ilçe, turizm ve tarımın dengeli birleşimiyle dikkat çekiyor.
88 – Diyarbakır / Ergani
Tarihi binlerce yıl öncesine uzanan Ergani, 139 bin nüfusuyla bölgesinin kültürel merkezi. Bakır madenciliği, tarım ve el sanatlarıyla ekonomisini sürdüren ilçe, Diyarbakır’ın kuzeyindeki gelişme odağı konumunda.
89 – Konya / Ereğli
Konya’nın en büyük ilçesi olan Ereğli, 156 bin nüfusuyla tarım, sanayi ve hayvancılıkta önemli bir üretim merkezi. Tarıma dayalı sanayi tesisleri ve coğrafi büyüklüğüyle İç Anadolu’nun yeni ili olmaya aday.
90 – Muğla / Fethiye
182 bin nüfuslu Fethiye, dünyaca ünlü Ölüdeniz ve Kelebekler Vadisi gibi doğal güzellikleriyle turizm cenneti. Yabancı yerleşimcilerin yoğun ilgisiyle kozmopolit bir yapıya sahip olan Fethiye, Ege’nin uluslararası vitrini hâline geldi.
91 – Kocaeli / Gebze
411 bin nüfusuyla birçok ilden büyük olan Gebze, Marmara Bölgesi’nin sanayi devi. TOSB, GOSB ve Bilişim Vadisi gibi teknoloji yatırımlarıyla Türkiye’nin üretim gücünü temsil ediyor. İl olması hâlinde kendi yönetim kapasitesine fazlasıyla sahip.
92 – Hatay / İskenderun
231 bin nüfuslu İskenderun, Doğu Akdeniz’in en önemli liman kentlerinden biri. Sanayi, deniz ticareti ve demir-çelik sektöründeki rolüyle Hatay’ın ekonomik yükünü büyük ölçüde sırtlanıyor.
93 – Bursa / İnegöl
Mobilya sektörünün başkenti olarak bilinen İnegöl, 302 bin nüfusuyla güçlü bir sanayi ve ihracat merkezi. Bursa’ya yakınlığına rağmen bağımsız idari yapıyı kaldırabilecek ekonomik altyapıya sahip.
94 – Adıyaman / Kahta
Tarihi Nemrut Dağı’nın eteklerinde yer alan Kahta, 134 bin nüfusa sahip. Turizm, tarım ve el sanatlarıyla öne çıkan ilçe, Adıyaman turizminin kalbini oluşturuyor.
95 – Adana / Kozan
Çukurova’nın bereketli topraklarında kurulu Kozan, 132 bin nüfusuyla Adana’nın kuzeyinde sanayi, tarım ve kültür merkezi. Kozan Kalesi ve tarihi dokusuyla turizm potansiyeli de taşıyor.
96 – Kırklareli / Lüleburgaz
156 bin nüfuslu Lüleburgaz, Trakya’nın modern ve sanayileşmiş yüzü. Eğitim, kültür ve sanayi yatırımlarıyla dikkat çeken ilçe, uzun süredir kendi il olma talebini sürdürüyor.
97 – Ankara / Polatlı
130 bin nüfuslu Polatlı, kara ve demiryolu hatlarının kesiştiği noktada bulunuyor. Lojistik yatırımları, askeri alanları ve tarihi Sakarya Meydan Muharebesi alanıyla stratejik önem taşıyor.
98 – Şanlıurfa / Siverek
274 bin nüfusuyla birçok ilden büyük olan Siverek, tarım ve hayvancılığın yanı sıra eğitim alanındaki gelişimiyle öne çıkıyor. Bölgenin en hareketli ekonomik merkezlerinden biri olarak değerlendiriliyor.
99 – Mersin / Tarsus
356 bin nüfuslu Tarsus, tarih boyunca Akdeniz’in ticaret kapısı oldu. Roma döneminden kalan zengin kültürel mirasıyla turizm potansiyelini artırıyor. Sanayi ve tarım faaliyetleriyle de Mersin ekonomisinin omurgası konumunda.
100 – Hakkari / Yüksekova
121 bin nüfuslu Yüksekova, İran sınırına yakın konumuyla sınır ticaretinin kalbi. Dağlık coğrafyasına rağmen hızlı gelişen kent merkezi, Doğu Anadolu’nun stratejik yeni ili olmaya aday.
Uzmanlardan uyarı: “Yeni iller maliyetli ama faydalı olabilir”
Kamu yönetimi uzmanları, il sayısının artırılmasının yerel kalkınmayı destekleyeceğini ancak yeni illerin kurulmasının ciddi maliyet gerektirdiğini vurguluyor. Yeni kamu binaları, altyapı projeleri, güvenlik, adliye ve eğitim tesisleri için bütçe ayrılması gerektiğini belirten uzmanlar, bu adımın uzun vadeli planlamayla yürütülmesi gerektiğini söylüyor.
Türkiye’nin 100 il hedefi, sadece idari bir dönüşüm değil; aynı zamanda ekonomik, sosyal ve kültürel bir yeniden yapılanma anlamına gelebilir.
