Son zamanlarda, vegan diyetin romatoid artrit (RA) için etkili bir tedavi olabileceğini öne süren bir çalışma dikkat çekti. Bazı uzmanlar, doktorların romatoid artritli hastalara ilaç tedavisine başlamadan önce beslenme alışkanlıklarını değiştirmelerini önermesi gerektiğini ifade etti. Bu, romatoid artritin kalıcı eklem hasarını önlemek için erken ilaç tedavisinin önemini gösteren on yıllardır süren araştırmalara aykırı. Bu yeni çalışma da dahil olmak üzere, diyet değişikliklerinin romatoid artritte eklem hasarını önleyebileceğine dair önemli bir kanıt bulunmuyor.
Vegan Diyet ve Romatoid Artrit Çalışması
Araştırmacılar, romatoid artritli 44 kadını çalışmaya dahil etti. Erkekler çalışmaya alınmadı. Katılımcılar rastgele iki gruba ayrıldı ve 16 haftalık bir süreç izlendi:
• Vegan Diyet Grubu: İlk dört hafta vegan diyet uygulandı, ardından romatoid artrit tetikleyici olduğu düşünülen yiyecekler (gluten içeren tahıllar, patates, çikolata, turunçgiller, kuruyemiş, soğan, domates, elma, muz, kahve, alkol ve sofra şekeri) diyetten çıkarıldı. Yedinci haftadan sonra bu yiyecekler teker teker diyete geri eklendi ve ağrı veya diğer semptomlara neden olan yiyecekler diyetten tamamen çıkarıldı.
• Normal Diyet + Plasebo Grubu: Katılımcılar alışılagelmiş diyetlerini sürdürdü ve 16 hafta boyunca her gün önemsiz miktarda omega-3 yağ asitleri ve E vitamini içeren bir plasebo kapsülü aldı. İlk 16 haftanın ardından dört haftalık bir ara verildi ve sonrasında gruplar diyetlerini değiştirdi (vegan diyet grubu normal diyete, normal diyet grubu vegan diyete geçti).
Çalışmanın Bulguları
Vegan diyet, romatoid artrit semptomlarını azaltmada etkili göründü. Katılımcılar, vegan diyet uyguladıkları dönemde semptomlarda iyileşme bildirdi, ancak plasebo döneminde iyileşme gözlenmedi. Ayrıca Vegan diyet grubunda ortalama 14 kilo (yaklaşık 6,4 kg) kilo kaybı oldu, plasebo grubunda ise yaklaşık 2 kilo (0,9 kg) kilo alımı gözlendi.
Vegan diyet uygulayanlarda eklem ağrısı (DAS28 ölçeğinde ortalama 2 puan azalma) ve şiş eklem sayısı (7’den 3,3’e düşüş) önemli ölçüde azaldı; plasebo grubunda ise bu sayı
Vegan Diyet ve Romatoid Artrit
Vegan diyetin düşük yağlı ve lif açısından zengin yapısı, iltihabı azaltabilir. Örneğin, bitki temelli diyetler bağırsak mikrobiyotasını iyileştirerek iltihabı azaltabilir ve bu da eklem ağrısını hafifletebilir. Ancak, bu çalışmanın sonuçları, diyetin eklem hasarını önlediğini göstermiyor. Başka bir çalışmada, 7-10 günlük oruç sonrası 3,5 ay vegan diyet ve ardından 9 ay lakto-vejetaryen diyet uygulayan hastalar, normal diyet uygulayanlara kıyasla belirgin iyileşmeler gösterdi. 2024’te yayımlanan bir meta-analiz, vegan ve vejetaryen diyetlerin ağrı üzerinde olumlu etkiler gösterebileceğini, ancak fiziksel işlevsellik veya hastalık aktivitesinde anlamlı bir iyileşme sağlamadığını buldu.
Vegan Diyet Önerilmeli mi?
Şu anda, romatoid artritli herkese vegan veya herhangi bir kısıtlayıcı diyeti önermek için yeterli kanıt bulunmuyor. Ancak, besleyici ve dengeli bir bitki temelli diyet, neredeyse herkes için sağlıklıdır. Vegan diyete geçiş yapanlar, B12, D vitamini ve omega-3 gibi besin eksikliklerine karşı dikkatli olmalı ve gerekirse takviye almalıdır. Romatoid artritte diyet, eklem hasarını önlemek için ilaç tedavisiyle birlikte kullanılmalı, onun yerine geçmemelidir. Erken ilaç tedavisi, kalıcı eklem hasarını önlemede büyük öneme sahiptir.
