D vitamini nedir ve neden önemlidir?
Vücudun sağlıklı işleyişi için elzem olan D vitamini, kalsiyumla birlikte kemik oluşumu ve dayanıklılığında kritik bir rol üstleniyor. Aynı zamanda bağışıklık sistemini destekliyor, kasların ve beyin hücrelerinin çalışmasına katkı sağlıyor. DNA ile doğrudan etkileşime girebildiği için bir hormon olarak da kabul edilen D vitamini, bireyin yaşadığı coğrafya, cilt rengi ve yaşam tarzına göre vücutta farklı seviyelerde sentezlenebiliyor.
'D vitamini en çok güneşten alınır'
Prof. Dr. Kurtoğlu, D vitamininin en etkili kaynağının güneş ışınları olduğunu belirtti. Güneş ışınlarına maruz kalınan zaman dilimi, mevsim ve cilt rengi gibi unsurların D vitamini üretimini etkilediğini kaydeden Kurtoğlu, “Yumurta, süt, balık ve mantar gibi besinlerde D vitamini bulunsa da esas kaynağı güneştir. Gebelik döneminde eksikliği ise hem anne hem bebek için ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir” dedi.
D vitamini beyin gelişiminde de etkili
D vitamininin sadece kemik değil, sinir sistemi üzerinde de etkili olduğunu belirten Kurtoğlu şu ifadeleri kullandı:
“Vitamin D eksikliği, çocuklarda ve erişkinlerde kemik zayıflığı ve kırıklara neden olurken; bağışıklık sistemi, kalp-damar sağlığı, metabolik hastalıklar ve kanser gibi birçok hastalığa karşı koruyucu etkileri de vardır. Beyin dokusundaki reseptörlere bağlanarak sinir hücrelerinin gelişimini destekler. Bu durum ileriki yaşlarda Parkinson, demans gibi dejeneratif hastalıkların riskini azaltır.”
Hamilelikte D vitamini eksikliği hangi riskleri taşır?
Kurtoğlu, gebelikte D vitamini eksikliğinin hem anne hem de bebek açısından birçok riski beraberinde getirdiğini vurguladı. Özellikle preeklampsi, gebelik diyabeti, prematürite, intrauterin büyüme kısıtlaması ve bağışıklık sistemi bozukluklarının bu eksiklikle bağlantılı olduğunu söyledi.
“Gebelikte D vitamini düşüklüğü, enfeksiyonlara karşı duyarlılığı artırır. Vajinal bakterilerin artışıyla birlikte rahim içi enfeksiyonlar, prematüre doğum ve nörolojik problemlere yol açabilir. Obezite de D vitamini eksikliği ile doğrudan ilişkilidir” diye konuştu.
Bebeklerde ciddi nörolojik ve gelişimsel sorunlar ortaya çıkabilir
D vitamini eksikliğinin bebeklerde ciddi gelişimsel ve nörolojik sorunlara yol açabileceğine dikkat çeken Kurtoğlu, şu bilgileri verdi:
“İntrauterin gelişme geriliği, düşük doğum ağırlığı, prematürite, nöral tüp defektleri, otizm, dikkat eksikliği, anksiyete, şizofreni gibi durumlarla ilişkilidir. Aynı zamanda kemik sağlığı olumsuz etkilenir; raşitizm, osteomalazi ve kırıklarda artış görülür"
D vitamini eksikliğinde ne yapılmalı?
Kurtoğlu, Türkiye’de 2005 yılında yapılan bir araştırmaya göre gebelerin %81,7’sinde, bebeklerin ise %40’ında D vitamini eksikliği tespit edildiğini söyledi. Bu kapsamda Sağlık Bakanlığı'nın uygulamaları hakkında da bilgi verdi:
Gebeler için: 12. haftadan itibaren günlük 1.200 ünite D vitamini desteği öneriliyor.
Bebekler için: Doğumdan itibaren 6 ay boyunca günlük 400 ünite verilmesi tavsiye ediliyor.
Ayrıca, D vitamini içeriği yüksek gıdalarla beslenmenin önemine de değinen Kurtoğlu, “Bir yumurta 20, bir bardak süt 100, 100 gram somon balığı ise yaklaşık 345 ünite D vitamini içerir. Güneşlenme ise en doğal kaynaktır. Günde 15-30 dakika güneşlenmeyle 2.000 ünite D vitamini üretilebilir” dedi.
Uzmanlardan çağrı: Bilinçli takviye şart
Prof. Dr. Selim Kurtoğlu, özellikle gebelik öncesi ve sürecinde D vitamini düzeylerinin mutlaka takip edilmesi gerektiğini vurguladı. Anne adaylarına beslenme ve takviye konusunda bilinçli hareket etmeleri yönünde çağrıda bulundu.
“Sağlıklı bir gebelik ve gelişim için D vitamini ihmal edilmemeli. Eksiklikleri önlemek, birçok hastalığın da önüne geçmek anlamına gelir” dedi.
