Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yapı denetimlerinde önemli değişiklikler yaparken yeni yapılan bina 15 yıl içinde yıkılırsa ya da inşaat sırasında komşu yapının yıkımına neden olunursa yapı denetim firmasının faaliyetlerine son verilecek.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bağlı Yapı İşleri Genel Müdürlüğü’nün hazırladığı “Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği” ile “Dağıtım Tebliği” ve “Ceza Tebliğinde” değişiklikler Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliğindeki değişiklik ile Yapı denetim kuruluşlarından alınan teminatlarla ilgili yeni bir düzenlemeye gidildi. Daha önce her yıl ÜFE’ye göre güncellenen teminat tutarları, 2026 yılından itibaren TÜFE ve ÜFE ortalamasına göre belirlenecek.
İnşaat Alanı 500 Metrekareye Kadar Olan Binalara Kolaylık Getirildi
Vatandaşların yapı denetim hizmetinden faydalanmasını kolaylaştırmak için yapı inşaat alanı 500 metrekareye kadar olan yapılar ile yapı denetim hizmet sözleşmesi bedeline esas kalan inşaat alanı 500 metrekare kadar olan yapılar, Elektronik Dağıtım Sistemi dışında tutuldu. Böylece daha önce Bakanlığın Elektronik Dağıtım Sistemi ile atayıp zorunlu tuttuğu kuruluş dışında yapı denetim hizmeti almakta güçlük çeken yapı sahiplerine istedikleri yapı denetim kuruluşu ile sözleşme imzalama kolaylığı sağlandı. Ayrıca 500 metrekareye kadar olan ve inşası tamamlanmış ancak yapı kullanım belgesi almakta zorluk çeken bina sahipleri de bu değişiklikle yapı denetim firmalarına daha kolay ulaşabilecek. Yine yönetmelikle sözleşmenin çerçevesine de açıklık getirildi. Bu binalar için vatandaşların belirleyeceği yapı denetim kuruluşu ile yüzde 1,75 ile yüzde 3,50 arasında bir hizmet bedel oranı ile denetim hizmet sözleşmesi imzalanabilecek. Güçlendirme işlerinde de denetim hizmet bedeli, o binanın tamamı için hesaplanan bedelin en az yüzde 25’i oranında olacak.
Sözleşme Feshinde İş Yapmama Süresi 6 Aydan 3 Aya Düşürüldü
Yönetmelikteki sözleşme fesih gerekçelerinde de değişiklik yapıldı. Bu kapsamda 6 ay boyunca hiç iş yapılmaması süresi 3 aya düşürüldü. Böylece yapı denetim kuruluşları, 3 ay içinde inşaatın başlatılmaması durumunda sözleşmeyi feshedebilecek. Yapı denetim kuruluşlarının, kalıp ve donatı imalatını teslim alma, betona nezaret etme gibi mevzuat ile verilen denetim görevlerini yerine getirmeme hallerinde de sözleşmenin feshedilebilmesinin önü açıldı.
45 Ve Üzeri Yapı Denetim Kuruluşu Olan İllere 2 Seçenek Kolaylığı
Elektronik Dağıtıma İlişkin Tebliğ Değişikliği ile ise 45 ve üzerinde yapı denetim kuruluşuna sahip olan illerde iki alternatifli denetim kuruluşu ataması yapılabilecek. Elektronik ortamda öncelikle birinci kuruluş gösterilecek. En geç 3 iş günü sonunda ilk kuruluşun seçimi halinde, ikinci kuruluşun görevlendirilmesi kaldırılacak. Eğer 3 iş günü içinde seçim yapılmazsa ikinci yapı denetim kuruluşu otomatik olarak atanacak.
Bu kuruluş ile yapı denetim hizmet sözleşmesinin imzalanmasına dair süreç başlatılacak. Yeni uygulama kapsamında 1 Şubat 2026 tarihine kadar illerdeki faal yapı denetim kuruluşu sayıları güncellenecek. Bu tarihe kadar uygulama; İstanbul, Ankara, Bursa, Konya, İzmir, Kocaeli, Antalya, Gaziantep, Mersin, Kayseri, Şanlıurfa, Diyarbakır, Tekirdağ, Adana, Samsun ve Muğla’da hayata geçirildi.
Yeni Yapılan Bina 15 Yıl İçinde Yıkılırsa Denetleyicisinin Yetki Belgesi İptal Edilecek
Resmi Gazete’de yayımlanan Ceza Tebliğ Değişikliği ile de ilgili kanunda yer alan “taşıyıcı sisteminde onarılamaz düzeyde yapısal bir hasar” ifadesine açıklık getirildi. Bu ibare “bu hasar nedeniyle yapının veya binanın, yıkıldığının veya yıkılmasını gerektiren durumların anlaşılması gerektiği” olarak değiştirildi. Değişiklikle yapı denetim kuruluşunca denetimi üstlenilen bir yapının, yapı kullanma izin belgesi aldıktan sonra 15 yıl içinde yıkılırsa yapı denetim firmasının faaliyetine son verilecek, teminatına el konulacak. Yine bir binanın inşa aşamasında (kazı vb.) çevresindeki bir yapıya zarar vermesi durumunda yapı denetim kuruluşun izin belgesi iptal edilerek teminatına el konulacak.
