Büyük Birlik Partisi (BBP) Genel Başkanı Mustafa Destici, hayat pahalılığına ilişkin değerlendirmesinde, üretici ile tüketici arasındaki fiyat makasının “akılla izah edilemeyecek” seviyeye çıktığını söyledi. “Patates tarlada 5 lira, pazarda 25 lira. Domates tarladan 5 liraya çıkıyor, halde 7 lira; markette 35–40 lirayı buluyor. Limon daha geçtiğimiz günlerde 2 liraydı, markette kilosu 160 lira görüyoruz. Bu nasıl oluyor?” diyen Destici, “Bu ahlaksızlığa, bu soyguna behemehal dur denilmelidir. ''Milletin canını yakanların canı yakılmalıdır” ifadelerini kullandı.
“Tarladan rafa” makas: “Akılla izah edilemez”
Destici, temel gıdadaki artışın yalnızca maliyetlerle açıklanamayacağını savunarak, zincirin her halkasında şeffaf kâr marjı ve kayıt içi fiyatlandırma gerektiğini vurguladı. “Çiftçinin faturası ortada; ürün tarladan kaça çıkmış, hâlden kaça geçmiş hepsi bellidir. Buna rağmen rafta katlanmış fiyatlarla karşılaşıyoruz” dedi.
“Çiftçi kazanamıyor, pazarda kâr şişiyor”
BBP lideri, üreticinin düşük kazanç nedeniyle ekimden vazgeçtiğini, pazarcı ve markette ise “kiloda 30 lirayı bulan kâr” iddiası bulunduğunu söyledi: “Çiftçi kilobaşı 1–2 lira zor kazanıyor ya da hiç kazanmıyor. Buna karşın perakendede kâr marjları vatandaşı eziyor.”
Denetim ve yaptırım çağrısı
Destici, fahiş fiyatla mücadelede “etkin ve sürekli denetim” talep etti. Hâller ve perakende noktalarında düzenli kontrol, tedarik zinciri boyunca maliyet-kâr karşılaştırmaları ve haksız fiyat artışlarına hızlı idari yaptırımların “vakit kaybetmeden” uygulanması gerektiğini belirtti. “Ya buna dur demek bu kadar zor mu?” diye soran Destici, piyasa istikrarının ancak caydırıcı mekanizmalarla sağlanabileceğini kaydetti.
Girdi maliyetleri ve üretim sürdürülebilirliği
Açıklamasında üretim cephesine de değinen Destici, tohum, gübre, mazot ve sulama maliyetlerinin öngörülebilir hâle gelmesinin zaruri olduğunu söyledi. “Üretim sürdürülebilir olmazsa, fiyatlar da kalıcı olarak dengelenemez” değerlendirmesinde bulundu.
Önerilen adımlar
• Hâl ve perakendede şeffaf kâr marjı raporlaması
• Tedarik zincirinde fiyat oluşumunun izlenmesi ve anlık denetim
• Haksız fiyat artışı tespitinde hızlı idari yaptırım
• Üreticiye girdi desteği ve sözleşmeli üretimin yaygınlaştırılması
• Tüketicide fiyat şeffaflığı için etiket ve dijital izleme uygulamaları
“Vatandaş korunmalı, üretici kollanmalı”
Destici, “Üreticinin emeğini koruyan, tüketiciyi kollayan ve piyasa istikrarını sağlayan bir sistem acilen tesis edilmelidir” diyerek sözlerini tamamladı. Açıklamalar, hayat pahalılığı tartışmalarında “tarladan rafa” fiyat farkına odaklanan yeni bir denetim ve reform çağrısı olarak değerlendiriliyor.
