Ketçap bir zamanlar tedavi amaçlı ilaçtı. 19. yüzyılın şaşırtıcı sos serüveni, sahte iddialar ve yasaklarla nasıl sona erdi?
Ketçap: Sofraların Vazgeçilmezi Olmadan Önce Eczanelerdeydi
Günümüzde mutfakların vazgeçilmezi olan ketçap, 19. yüzyılda eczanelerde her derde deva bir “ilaç” olarak satılıyordu. Amerikalı doktor John Cook Bennett’in, domatesin mide rahatsızlıkları, romatizma ve kellik gibi hastalıklara iyi geldiği iddiası, ketçabı kısa sürede popüler bir tedavi aracı haline getirdi.
Domates ve Likopen: Sağlık Vaadi
Dr. Bennett, ketçap ve işlenmiş domateslerdeki likopenin hastalıkları tedavi ettiğini savunuyordu. Bu iddia, ketçabın hem sıvı hem de hap formunda eczanelerde satışa sunulmasını sağladı. 19. yüzyılın başında birçok Amerikalı bu mucizevi sosu güvenle kullanmaya başladı.
Sahte İlaçlar ve Popülerliğin Karanlık Yüzü
Ketçabın popülerliği sahtekarların iştahını kabarttı. Piyasada “kemikleri büyütüyor” ve “iskorbütü tedavi ediyor” gibi tamamen asılsız iddialarla satılan sahte ketçap hapları ortaya çıktı. Bu durum, 1850’li yıllarda yetkililerin duruma müdahale etmesine yol açtı.
İlaç Olarak Satış Yasaklandı
Yapılan incelemeler sonucunda ketçabın iddia edilen sağlık etkilerini sağlamadığı kanıtlandı ve ilaç olarak satılması yasaklandı. Artık ketçap, ait olduğu yere, yani sofralara geri dönüyordu.
Modern Bilim ve Ketçap
Bugün bilim, likopenin faydalı bir antioksidan olduğunu doğruluyor, ancak mide ve bağırsak rahatsızlıklarını tedavi etme gücü olmadığını belirtiyor. Hatta doktorlar, asidik yapısı nedeniyle ishal durumunda ketçap tüketilmemesini öneriyor.
Ketçap Tarihinin İlginç Serüveni
Bir zamanlar eczane raflarını süsleyen ketçap, sahte ilaçların yükselişi ve yasaklarla 19. yüzyılda yaşanan sıra dışı bir serüveni geride bıraktı. Bugün, sofraların vazgeçilmezi olan sos, geçmişteki şaşırtıcı kimliğini hâlâ hatırlatıyor.
