Enstitü, unutulmaya yüz tutmuş el sanatlarını yaşatmak için özel çalışmalar yürütüyor.
Kayseri’nin Sarız ilçesinde geçmişte hemen her evde kurulan tezgâhlarda dokunan ve yüzyıllardır bölge kültürünün önemli bir parçası olan Sarız kilimi, artık Kayseri Olgunlaşma Enstitüsü’nde yeniden hayat buluyor. Unutulma tehlikesi yaşayan bu geleneksel el sanatı, uzman usta öğreticiler tarafından tezgâhlarda dokunarak hem korunuyor hem de gelecek nesillere aktarılmak üzere arşivleniyor.
Kökleri Türk boylarına uzanan Sarız kilimi, desenleri, motifleri ve kullanım alanlarıyla Türk kültüründe derin bir geçmişe sahip. Anadolu’ya göç eden Türk topluluklarının taşıdığı dokuma geleneğinin en belirgin örneklerinden olan bu kilim, tarihsel bir miras olarak yeniden önem kazanıyor.
“Sarız kiliminin tarihi Türklerin tarihiyle eşdeğer”
Kayseri Olgunlaşma Enstitüsü Müdürü Ali Durmuş, Sarız kiliminin yalnızca bir dokuma ürünü olmadığını, aynı zamanda Türk tarihinin önemli bir kültürel unsuru olduğunu belirtti. Durmuş, Sarız kiliminin kendine özgü motif ve desenlerle kolayca ayırt edildiğini belirterek şu sözleri aktardı:
“Bu kilimin tarihinin, Türklerin tarihiyle neredeyse eşdeğer olduğunu söyleyebiliriz. Türkler göçebe bir toplum olduğu için kilim dokumacılığı yaşamın merkezinde yer almıştır. Yaklaşık 2 bin yıllık bir kilim geleneğinden bahsediyoruz. Biz Enstitü olarak bu değerlerin kaybolmaması için büyük bir çaba gösteriyoruz.”
Durmuş ayrıca talep halinde kurslar açılarak kilim dokuma kültürünün yeni nesillere öğretildiğini ve usta öğreticilerin bu geleneği yaşatmak için önemli rol üstlendiğini vurguladı.
Unutulan Motifler Arşivleniyor
Enstitüde görev yapan usta öğretici Fatma Alkış, Sarız kiliminin motif açısından çok zengin olduğuna dikkat çekerek; saçaklı yıldız, su yolu, buğday başağı, ala boncuğu gibi pek çok özgün desenin hala yaşatıldığını söyledi.
Kilimlerin arşiv sürecinin titizlikle yürütüldüğünü belirten Alkış şunları ifade etti:
“Yaptığımız bütün dokumaları isimlendiriyoruz. Bu dokumalar daha sonra dosya halinde arşivleniyor. Böylece hem tarihi bir kayıt oluşturuyoruz hem de bu sanatın unutulmasının önüne geçiyoruz.”
Geleneksel Sanatlar Geleceğe Taşınıyor
Olgunlaşma Enstitüsü’nün misyonu doğrultusunda, Türk kültüründe önemli yer tutan el sanatlarının kayıt altına alınması, korunması ve topluma yeniden kazandırılması amaçlanıyor. Sarız kilimi de bu çalışmaların en değerli örneklerinden biri olarak yeniden gündeme taşınıyor.
Yüzyıllardır Anadolu’da kullanılan bu eşsiz kilim, yapılan arşivleme çalışmaları sayesinde gelecek kuşaklara aktarılmaya hazırlanıyor.
