Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Hastane Enfeksiyon Kontrol Kurulu Başkanı Doç. Dr. Gamze Kalın Ünüvar, yaz aylarında artış gösteren Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığına karşı özellikle kırsal alanda yaşayanları ve sağlık çalışanlarını uyardı.
KKKA nedir? Ölümcül viral bir hastalık
Doç. Dr. Ünüvar, KKKA'nın, Bunyaviridae ailesine ait Nairovirus cinsi tarafından neden olunan, ciddi ve sıklıkla ölümcül seyreden viral hemorajik bir hastalık olduğunu vurguladı. Hastalığın ilk kez 1944 yılında Kırım'da ve 1956'da Kongo’da tanımlandığını hatırlatan Ünüvar, virüsün özellikle Hyalomma cinsi keneler aracılığıyla insanlara bulaştığını belirtti.
Bulaş yolları: Kene ısırığı ve hasta hayvanlarla temas
KKKA virüsünün başlıca bulaş yolları hakkında bilgi veren Ünüvar, hastalığın kenelerin ısırması veya enfekte hayvanların kan ve dokularıyla doğrudan temas yoluyla insana geçtiğini söyledi. Özellikle sağlık çalışanlarının, hastaların kan veya vücut sıvılarına korunmasız temas etmesi durumunda yüksek risk altında olduğunu kaydetti.
Belirtiler: Yüksek ateşten iç kanamaya
Doç. Dr. Ünüvar, KKKA'nın klinik belirtilerini şöyle özetledi:
- Yüksek ateş
- Şiddetli baş ağrısı
- Halsizlik
- Kas ağrıları
- Kusma ve ishal
Hastalığın ilerleyen evrelerinde ise burun kanaması, diş eti ve deri altı kanamaları ile birlikte iç organlarda kanama gibi ciddi hemorajik bulgular görülebiliyor.
Kuluçka süresi genellikle 1-3 gün olmakla birlikte, bulaş yoluna göre bu süre 9 güne kadar uzayabiliyor. Tanı koymak için ise klinik belirtilerle birlikte laboratuvar testlerine ihtiyaç duyuluyor.
Erken tanı ve izolasyon hayat kurtarıyor
Hastalığın tedavisine yönelik açıklamalarda bulunan Doç. Dr. Gamze Kalın Ünüvar, özgül bir antiviral tedavi bulunmamakla birlikte ribavirin adlı ilacın kullanılabildiğini, ancak etkinliğinin net olmadığını dile getirdi. Ünüvar, “Erken tanı ve hastanın izolasyonu, destekleyici tedaviyle birlikte ölüm oranlarını önemli ölçüde azaltabilir,” dedi.
Sağlık çalışanları ve kırsal alandaki bireyler dikkatli olmalı
Doç. Dr. Ünüvar, özellikle sağlık çalışanlarının korunmasında standart enfeksiyon kontrol önlemlerinin titizlikle uygulanması gerektiğine dikkat çekti. Hastalığın önlenmesi adına şu önerilerde bulundu:
- Tarla, bağ, bahçe gibi riskli alanlarda vücudu örten açık renkli uzun kollu giysiler tercih edilmeli
- Pantolon paçaları çorap içine sokulmalı
- Böcek kovucu spreyler kullanılmalı
- Vücutta kene kontrolü sık yapılmalı
- Kene tespit edildiğinde, uygun yöntemlerle en kısa sürede çıkarılmalı
Halk sağlığı tehdidi: Farkındalık şart
Son olarak, Doç. Dr. Ünüvar, KKKA’nın yüksek ölüm oranlarına sahip bir halk sağlığı tehdidi olduğunu vurgulayarak şu ifadeleri kullandı:
“Hastalığın kontrolü için farkındalık oluşturulması, erken tanı, etkin koruyucu önlemler ve eğitim faaliyetleri son derece önemlidir"
