Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi (KAEÜ) Ziraat Fakültesi Biyosistem Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ömer Ertuğrul ve yüksek lisans öğrencisi Emrah Saka, zorlu arazilerin ormana dönüştürülmesi için tohum ekim fişeği geliştirdi.
Fakültenin laboratuvarında KAEÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Biriminin desteğiyle projeyi hayata geçiren Ertuğrul ve Saka, yivsiz av tüfeği fişeği içerisine çeşitli destek malzemeleriyle birlikte tohum yerleştirdi.
%50 üzerinde başarı elde edildi
Proje kapsamında ateşlenen fişeklerin yüzde 50'sinin başarıya ulaştığı belirtilen tohum ekim fişeklerinin özellikle sarp ve kayalık alanlar ile yangınlarda önemli ölçüde zarar gören ormanların yeniden yeşillendirilmesinde kullanılması amaçlanıyor.
AA muhabirine konuşan Doç. Dr. Ömer Ertuğrul, genel olarak dağlık orman ve mera alanlarının hızlıca iyileştirilmesine yönelik, maliyeti ve insan gücünü azaltacak pratik bir çözüm arayışı içinde olduklarını dile getirdi.
Avcılık, atıcılık veya amatör atıcılıkla uğraşan insanların bu hobilerini sürdürürken bir yandan da çevreye katkı sağlayabileceğini düşündüklerini ifade eden Ertuğrul, tüfek fişeklerinin içeriğini yeniden tasarlayarak doğaya katkı sağlayabilecek hale getirdiklerini belirtti.
Fişeklerin içine saçma değil tohum koydular
Doç. Dr. Ömer Ertuğrul, “Bu tohumların atış yapıldığında yüksek basınç altında zarar görüp görmemesi önemliydi. Bunun test çalışmalarını yaptık. Gördüğümüz sonuçlar çok güzel. Atışı yapılan tohumların fişekten çıkışını tespit ettik. Bunun avcılık ve atıcılık faaliyetlerinde kullanılabilecek bir ürün haline gelmesi için projesini hazırladık ayrıca buna yönelik bir faydalı model başvurusu yaptık ve tescillendi” diye konuştu.
Orman ve mera alanlarının çoğuna makinelerle girilmesinin ve ekim yapılmasının zorluklarına dikkati çeken Ertuğrul, şunları kaydetti:
“Bu tarz bölgelere çok daha kolay bir şekilde tohumların ulaştırılmasını sağlayabilecek bir ürün ortaya çıkardık. Avcılık faaliyetlerinin dışında böyle alanların iyileştirilmesinde de kullanılabilir. Orman Müdürlüğünde çalışan personel veya ateşli silah kullanma yetkisi olan kamu görevlileri de uygulayabilir.
Yaşanan yangınlarla birlikte orman alanları önemli ölçüde zarar görüyor. Ormanların yeniden yeşillenmesi ve gelişmesinde bu tip bir yöntem, yani tohum ekim fişeği kullanabiliriz. Atıcılık faaliyetleri sırasında çevreye zararlı materyaller yerine tohum saçarız, bu tohumlar çimlenerek orman arazilerinin yeniden iyileşmesini sağlayacaktır ayrıca hayvan otlatma için son derece önemli olan mera arazilerinde küçük tohumların makineyle ekimi çok zor. Dolayısıyla meralarda da çok daha uygun maliyetlerle tohum ekimi gerçekleştirilebilecek.”
1 fişek 100 ağaç!
Ormanlık alanlarda serpme şeklinde yapılan tohum ekimlerinin rüzgar veya hayvanlar yüzünden tutmayabildiğini söyleyen yüksek lisans öğrencisi Emrah Saka, “Fişeğin üstüne delici başlık ve çeşitli tohum koruma sistemleri entegre ederek, fişeğe uygulanan basınçla tohumun doğrudan sert toprak zemini altında güvenli şekilde ekimini sağlıyoruz.
Örneğin bir fişekte 100 karaçam tohumu taşıyoruz. Ortalama olarak bunlardan 50'den fazlası ağaca dönüşebiliyor. Verimlerimiz bu şekilde. Özellikle makine veya insan gücünün çalışmasının riskli ya da imkansız olduğu bölgelerde, uzak mesafelerde ekim yapabiliyoruz. Şu anki çalışmamızda 55–60 metre mesafeden toprak altına 4–5 santimetre derinliğe tohumları zarar görmeden ekmeyi başardık” dedi.
Saka: Hedefimiz daha büyük orman
Hazırladıkları projenin askeri mühimmatlarla da kullanılmasını hedeflediklerine dikkati çeken Saka, şunları kaydetti:
"Bu çalışmamızda orman alanları için karaçam tohumu, çayır ve mera alanları için de farklı tohumlar üzerinde çalıştık. Bunu çeşitli tohumlar da entegre edebiliriz. Nihai hedefimiz özellikle askeri eğitim amaçlı kullanılan mühimmatlara bunu entegre ederek daha büyük orman ve çayır meralar oluşmasına katkı sağlamak. Yaklaşık 100 karaçam tohumu taşıyan bir fişeğimiz ortalama 9-10 lira maliyete mal oluyor ve bunun ortalama 50 adedinden çam fidesi elde ediyoruz. Şu anki fiyatla 10 liraya 50 adet karaçam fidesi ekimi yapmak mümkün."
Saka, 2024 yılında Tarım Makinaları Derneği ile Türk Tarım Alet ve Makinaları İmalatçıları Birliğinin işbirliğinde düzenlenen "Tarım Makinaları ve Teknolojileri Proje/Tasarım Yarışması"nda "En Yenilikçi Proje" ödülünü aldıklarını sözlerine ekledi.
