Cumhurbaşkanlığı himayesinde yürütülen ve Toplu Konut İdaresi (TOKİ) tarafından hayata geçirilen 500 bin sosyal konut projesi, uygun taksitlerle dar gelirli vatandaşlara ev sahibi olma imkânı sunmuştu. Ancak ödeme planlarının faiz içerip içermediği konusundaki tartışmalar, birçok kişinin aklında soru işaretine yol açtı.
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu, konuyla ilgili yaptığı değerlendirmede, TOKİ’nin sunduğu satış modelinin faizli işlem olarak görülmediğini açıkladı. Fetvada şu ifadeler yer aldı:
“TOKİ’nin amacı kar elde etmek değil, sosyal konut ihtiyacını karşılamaktır. Yapılan sözleşmeler, zaruri bir ihtiyaç (hacet) kapsamında değerlendirilmekte olup caizdir.”
Kurul, ödeme planlarında yer alan enflasyon farkının, faize değil, paranın değer kaybının telafisine yönelik bir düzenleme olduğunu belirtti.
“Hacet ilkesiyle ruhsat verildi”
Fetvada, TOKİ’nin uyguladığı ödeme sisteminin ayrıntılarına da yer verildi. Buna göre; satış sözleşmelerinde konut bedeli, taksit sayısı ve vadeler açıkça belirleniyor. Borcun kalan kısmı ise altı ayda bir memur maaş artış oranına göre güncelleniyor. Bu artış, fetvada “faiz” değil, “paranın değerini koruma farkı” olarak nitelendirildi.
Diyanet’in açıklamasında şu ifadeler kullanıldı:
“Bu uygulama, faiz kapsamında değildir. Paranın zaman içinde uğradığı değer kaybını telafi eden bir farktır. Bu nedenle TOKİ’nin konut satış sözleşmelerinde dinen bir sakınca bulunmamaktadır.”
Faizli krediyle alınırsa caiz değil
Diyanet, TOKİ projelerinden ev alacak vatandaşları ayrıca faizli krediler konusunda da uyardı. Açıklamada, TOKİ ile yapılan sözleşmenin caiz olduğu, ancak peşinat ya da taksitleri ödeyebilmek için faizli kredi kullanılmasının dinen uygun olmadığı vurgulandı.
“Eğer kişi TOKİ ödemelerini karşılamak için faizli bankalardan kredi çekerse, bu işlem caiz değildir. Ancak doğrudan TOKİ’nin sunduğu ödeme koşullarıyla ev sahibi olunması dinen sakıncasızdır.”
Diyanet’in bu fetvası, TOKİ projelerine katılmak isteyen ancak faiz şüphesi nedeniyle tereddüt yaşayan binlerce vatandaş için önemli bir açıklama niteliği taşıyor. Fetva ile birlikte, TOKİ’nin sosyal konut satışlarının İslam hukuku çerçevesinde caiz olduğu netlik kazandı.
