Kayserili Tarihçiler Bile Şaşkın! O Meşhur Deyimin Kökeni, Kayseri’nin de Bir Parçası Olduğu O Bizans Skandalından Geliyormuş!
Boynuzlanmak deyimi: Tarihin derinliklerinden gelen sadakatsizlik sembolü
Türkçe de dahil olmak üzere birçok dil ve kültürde sadakatsizliği ve aldatılmayı anlatmak için kullanılan 'boynuz takmak' veya 'boynuzlanmak' deyiminin kökeni, sanılanın aksine çok eskilere, tarihin farklı coğrafyalarına uzanıyor. Bu popüler deyimin neden özellikle 'boynuz' kelimesiyle ilişkilendirildiği konusunda, biri Germen geleneklerinden, diğeri ise Bizans İmparatorluğu'ndan gelen iki güçlü anlatı bulunmaktadır. Deyimin bu gizemli tarihi, özellikle Kayseri'nin de içinde bulunduğu Anadolu coğrafyası için kültürel bir merak konusu olmaya devam ediyor.
Germen gelenekleri:
Boynuzlanmak deyimiyle ilgili en çok kabul gören açıklama, eski Germen topluluklarının savaş adetlerine dayanmaktadır. Efsaneye göre, Germen savaşçıları uzun süren sefere çıkmadan önce başlarına boynuzlu miğferler takarlardı. Bu miğfer, bir nevi izin niteliği taşıyarak, kadınlara "kocam savaşa gitti, belki dönmez; ben artık özgürüm" mesajı verirdi. Kadınların, eşleri cephedeyken yeni bir ilişkiye başlaması durumunda, savaşçı geri döndüğünde evde onu eşinin sadakatsizliğinin sembolü olan 'boynuzlar' bekliyor olurdu. Bu gelenek, evlilik dışı ilişkinin ve aldatılmanın bir simgesi olarak boynuz takmak kavramını doğurmuştur.
Bizans skandalı ve İ. Andronikos Komnenos’un yasak av izni
Boynuzlanmak deyimine kaynaklık eden bir diğer güçlü tarihi anlatı ise, skandallarla dolu bir dönemde yaşamış olan Bizans İmparatoru I. Andronikos Komnenos dönemine dayanmaktadır. Tarihi kayıtlara göre İmparator, saray çevresindeki pek çok evli kadınla ilişki yaşıyordu. İmparator Andronikos, aldatılan kocaların bu durumdan şikayetçi olmaması için onlara büyük bir ayrıcalık olan yasak av bölgelerinde avlanma izni veriyordu. İmparatorun ilişki yaşadığı kadınların evlerinin kapılarına ise, bu durumu dışarıdan belli eden büyük geyik boynuzları asılırdı.
Zamanla kapısında bu geyik boynuzları asılı olan evlerin erkekleri, halk arasında “rüşvetle susturulan, aldatılan adam” anlamında bir unvanla anılmaya başlandı.
Kayseri’nin tarihi dokusunda boynuzlanmak deyimi:
Bu güçlü anlatı, özellikle Kayseri gibi, tarih boyunca Roma ve Bizans İmparatorluklarının Anadolu'daki en stratejik ve önemli merkezlerinden biri olan kadim şehirler için büyük anlam taşımaktadır. İmparatorluğun başkenti İstanbul'da yaşanan bu tür saray dedikoduları ve sosyal kuralları değiştiren olaylar, dönemin Kayseri'sine ve tüm Anadolu coğrafyasına yayılan kültürel etkileşimlerin bir parçasıydı. Yani boynuzlanmak deyimi, sadece Batı'dan değil, Kayseri’nin binlerce yıllık kültür katmanlarında da yer edinen, kadim bir skandalın kültürel mirası olarak günümüze ulaşmıştır.
