Kentleşmenin yarattığı ışık ve hava kirliliğinin, kuşların hayatını zaten olumsuz etkilediğini de unutmayalım. 27 Haziran 2012 tarihinde Vali Yardımcısı İbrahim Halil Çomaktekin Başkanlığında ki İl Mahalli Çevre Kurulu kararı ile İlimizde Resmi Kurum ve Kuruluşların açılışları ile Dini ve Mili Bayramlar dışında havai Fişek atımının yasak olmasına rağmen hem yasak tanınmıyor, hem de kuşların ölümüne neden olunuyor.
İstanbul Üniversitesi biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cihan Demirci, Milliyet Gazetesi Muhabiri Serhat Oğuz’a yapmış olduğu açıklamada, her geçen gün kullanımı yaygınlaşan havai fişeklerin, sesi, dumanı ve ışığıyla kuşları korkuttuğunu, sağır ettiğini ve şok sonucu ölümlerine bile yol açtığını söyledi. Çeşitli kutlamalarda kullanımı yaygınlaşan havai fişeklerin canlıların, özellikle kuşlar üzerindeki olumsuz etkilerinin Türkiye’de hala farkına varılamamasından yakınan Demirci, fişeklerin oluşturduğu gürültü ve kirliliğin tüm yabani ve evcil hayvanları tehdit ettiğini söyledi. Demirci şöyle konuştu: “Havai fişek patlamasının yarattığı gürültü, başta insanlar olmak üzere bütün yabani ve evcil hayvanları korkutuyor. Onların sağır olmalarına, paniklemelerine, şok nedeniyle ölümlerine yol açıyor. Ayrıca, patlayan havai fişeklerin yakınında olan kuşlar yanmakta, bu yanma ölüm derecesinde dahi olmakta, gözlerine zarar vermekte, göç eden kuşların bir süre oryantasyonunun bozulmasına neden olmakta. 2003’te New York’ta yeni yıl kutlaması için yapılan havai fişek gösterisinde yaklaşık iki bin kuş panikten ve panik içinde birbiriyle çarpışmaları sonucu öldü. Yoğun havai fişek gösterilerinde oluşan dumanın da kuşların ölmesine neden olduğu biliniyor.”
Aynı üniversiteden biyolog Dr. Nadim Yılmazer de, şehirleşmenin getirdiği ışık kirliliğinin kuşlar üzerinde olumsuz etkiler yarattığını vurguladı.
Işık kirliliği kuşları şaşırtıyor
Sonbahar ve ilkbahar göçleri sırasında yollarını ay ve yıldızlara göre belirleyen kuşların, gece aydınlatmalarının yoğun olduğu bölgelerde yönlerini şaşırdığını belirten Yılmazer, şöyle devam etti: “Işıklara aldanıp onların etrafında sürekli uçuşan kuşlar sonunda aşırı yorgunluktan düşüp ölüyor veya özellikle camlarla kaplı kırk kat ve üzeri yükseklikteki gökdelenlerin meydana getirdiği yansıma nedeniyle hızla bu binaların camlarına çarparak can veriyorlar. Bu şekilde yılda yüz milyondan fazla kuş kaybedildiği tahmin ediliyor. Gece aydınlatmasının, kuşlar ile yarasalar, kurbağalar ve kertenkeleler üzerinde dolaylı etkisi de var. Işıklar gece gören böcekleri kendilerine çektiğinden, bunlarla beslenen kuşlar, yarasalar, kurbağalar ve kertenkelelerin besin kaynakları azalmakta. Böcek popülasyonundaki azalma bitki çeşitliliğini azaltmakta, tohum oluşumu da azaldığından, bu durum besin zincirinin en üstünde bulunan insanları dahi etkilemektedir.”
Yasağa rağmen kullanım sürüyor
27 Haziran 2012 yılında Vali Yardımcısı İbrahim Halil Çomaktekin Başkanlığında yapılan toplantıda,
kent merkezinde ve ilçelerde izinsiz havai fişek atılması yasaklandı. Yasağa uymayanlar hakkında Çevre Kanunu uyarınca değişen para cezaları uygulanacağı açıklandı.
Valilikçe yapılan açıklamada Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği uyarınca, düğün, işyeri açılışları gibi açık hava faaliyetlerinin düzenlenmesi esnasında gerek sokak aralarında gerekse evlerinin bahçelerinde havai fişek kullanımı nedeniyle vatandaşların yoğun olarak yaşadığı alanlarda gürültü konulu şikayetlerin yaşanmasına neden olduğuna dikkat çekildi.
Açıklamada şöyle denildi: "Eğlence maksadıyla patlayıcı, maytap, havai fişek ve benzeri şeyleri kullanmak, ateşlemek gibi benzeri faaliyetlerin, çok hassas kullanımların bulunduğu alanlarda yapılması yasaktır. Bu faaliyetler hassas ve az hassas kullanımların bulunduğu alanlarda ancak İl Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile belirlenecek alanlarda ve saatlerde, Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Tekel Dışı Bırakılan Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve Benzerlerinin Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, Denetlenmesi Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzüğün 117’nci maddesine istinaden yerel mülki amirinden izin alınarak yapılabilir. Çok hassas kullanımları etkileyebilecek şekilde yakınında, bitişiğinde, altında veya üstündeki alanlarda konser, gösteri, miting, tören, festival, düğün ve benzeri açık hava faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi yasaktır.
Hassas ve az hassas kullanımların bulunduğu alanlarda bu tür faaliyetlerden çevreye yayılan gürültü seviyesi mevcut arka plan gürültü seviyesini aşamaz. İlimiz sınırları içerisinde resmi ve dini bayramlar, yerel milli günler, resmi kurum ve kuruluşların açılış törenleri haricinde sesli havai fişek atımının yasaklanmasına, sadece gerekli izinler alınmak suretiyle saat 22:00’a kadar sessiz tip havai fişek kullanımına izin verilmesine karar verilmiştir.
Vatandaşlarımızın İl Mahalli Çevre Kurulunca alınan kararların uygulanması noktasında gerekli hassasiyeti göstermeleri, söz konusu yasağa aykırı olarak havai fişek kullananlar hakkında Valiliğimize bağlı Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından Çevre Kanunu gereğince idari para cezasının uygulanmasının yanı sıra ilgililer hakkında Türk Ceza Kanunu kapsamında suç duyurusunda bulunulacaktır.”
