Deprem mühendisleri, bir yapının dayanıklılığını anlamak için öncelikle inşa yılının ve zemin etüdünün incelenmesi gerektiğini söylüyor. 1999 Marmara Depremi’nden sonra yürürlüğe giren 2000 yılı sonrası Deprem Yönetmeliği, binalarda kullanılan beton kalitesi, demir oranı ve taşıyıcı sistemler açısından çok daha katı kurallar içeriyor. Bu nedenle 2000 yılından önce yapılmış binalar, özellikle zemin etüdü yapılmamışsa, risk grubuna daha yakın kabul ediliyor.
Taşıyıcı Sistem ve Beton Kalitesi Mutlaka Test Edilmeli
Bir binanın deprem performansını en doğru şekilde anlamanın yolu yapı dayanıklılık testi yaptırmaktan geçiyor. Belediyelerin veya özel laboratuvarların yaptığı bu testlerde, binadan alınan beton örnekleri analiz edilerek basınç dayanımı ölçülüyor. Ayrıca kolon ve kirişlerdeki donatı (demir) oranı da tespit ediliyor. Bu testler sonucunda yapının deprem yönetmeliklerine uygun olup olmadığı net biçimde ortaya çıkıyor.
Kılcal Çatlaklar, Eğilmeler ve Nem Gibi Belirtiler Göz Ardı Edilmemeli
Uzmanlara göre, binada duvar çatlakları, kolon çevresinde dökülmeler, rutubet veya zemin eğilmesi gibi fiziksel belirtiler, yapısal zayıflığın habercisi olabilir. Her ne kadar bu işaretler tek başına binanın riskli olduğunu göstermese de, mühendis kontrolü gerektiren önemli uyarılardır. Özellikle alt katlarda yer alan kolon ve kirişlerdeki bozulmalar, binanın genel taşıma gücünü ciddi şekilde etkileyebilir.
Deprem mühendisleri, vatandaşların “göz kararı”yla güvenli olduğunu düşündükleri evlerde aslında ciddi risklerin olabileceğine dikkat çekiyor. Bu nedenle ev sahiplerinin riskli yapı tespiti için lisanslı kuruluşlara başvurmaları öneriliyor.
Kısacası, depreme karşı güvenli bir evde yaşadığınızı anlamanın tek yolu profesyonel ölçümlerden geçiyor. Uzmanlar “Bina dışarıdan sağlam görünse bile, içerideki demir ve betonun kalitesi her şeyi değiştirir” diyerek uyarıyor. Güvenli bir gelecek için atılacak en doğru adım, bugün binanızın durumunu öğrenmekten geçiyor.
