Kayseri’ye özgü, halk arasında sıkça kullanılan deyimlerden biri olan “Erciyes’in karı eriyince borcumu ödeyeceğim” sözünün ilginç hikayesi merak uyandırıyor. Bu deyimin kökenine ışık tutan öyküyü ise uzun yıllardır esnaflık yapan Mehmet Özkabael anlattı.
Özkabael’in aktardığına göre olay yıllar öncesine, ticaretin en canlı olduğu dönemlere dayanıyor. Rivayete göre, Kayseri'de bir esnaf, Yahudi bir tüccardan yüklü miktarda mal alır. Tüccar, ödemenin ne zaman yapılacağını sorduğunda, Kayserili esnaf işi zamana yaymak için şu cevabı verir: “Erciyes’in karı eriyince ödeyeceğim"
Ancak burada bir püf noktası vardır. Kayseri’nin simgesi olan Erciyes Dağı’nın zirvesi o yıllarda dört mevsim karla kaplıdır ve karlar yıllarca erimemektedir. Bu sözle aslında borcun uzun süre ödenmeyeceği anlaşılmaktadır. Yahudi tüccar, başlangıçta bu sözün mecazi anlamını kavrayamaz ve iyi niyetle beklemeye başlar. Yıllar boyunca her geldiğinde aynı cevabı alır: “Erciyes’in karı henüz erimedi"
Tam 10 yıl boyunca bu borcu tahsil edemeyen Yahudi tüccar, yeniden Kayseri’ye geldiği bir gün moralsiz bir şekilde sokakta dolaşırken küçük bir ayakkabı boyacısı çocukla karşılaşır. Dertleştiği çocuk, tüccarın hikayesini dikkatle dinledikten sonra ona zekice bir fikir verir:
“Eğer geçen yıl yağan karın üstüne bu yıl yeni kar yağdıysa, demek ki geçen yılki kar erimiş sayılır. Sen de bunu söyle, borcunu iste1
Bu akıllıca öneriyi alan Yahudi tüccar, hemen borçlu Kayserili esnafın yanına gider ve çocuğun dediğini söyler. Kayserili, bu kıvrak zekâyla karşılaşınca borcunu ödemek zorunda kalır. Şaşkınlık içinde tüccara “Bu aklı sana kim verdi?” diye sorar.
Yahudi tüccar ise gülümseyerek şu yanıtı verir:
“10 yıl boyunca ben akıl edemedim, ama bir çocuk bana bu aklı verdi. 50 liraya mal oldu ama senden bin lirayı kurtardım ya, helal olsun.”
O günden sonra bu olay dilden dile anlatılır hale gelir ve “Erciyes’in karı eriyince borcumu ödeyeceğim” sözü, Kayseri’nin esprili ve zeki ticaret anlayışını yansıtan meşhur deyimlerinden biri olarak halk arasında yerini alır.
