Kayseri, son yıllarda hızlı nüfus artışı ve kentleşme süreciyle Türkiye’nin dikkat çeken şehirlerinden biri haline geldi. Ancak şehir plancıları ve afet uzmanları, bazı mahallelerde altyapı eksikliği, yoğun yapılaşma ve çevresel risklerin birikmesiyle gelecekte ciddi yaşanabilirlik sorunlarının yaşanabileceği uyarısında bulunuyor.
Kent Hızla Dönüşüyor: Altyapı ve Yapı Stoku Sorunları
Kayseri, son 10 yılda büyük bir dönüşüm sürecinden geçti. Alışveriş merkezlerinin artışı, Sivas Caddesi’nin hız yoluna dönüşmesi ve Sahabiye, Talas, Kocasinan gibi bölgelerdeki 3-4 katlı sivil mimari örneklerinin yüksek katlı yapılara dönüşmesi, kentin dokusunu ve toplumsal yaşamı değiştiriyor.
Katlı kavşak projeleri ve yeşil alanların dönüşümü, kentin mevcut konut stoğunun fazlasını ve yoğunluğun kapasiteyi aşmasını da beraberinde getiriyor. Uzmanlar, bu durumun bazı mahallelerde uzun vadede yaşam kalitesini olumsuz etkileyeceğini belirtiyor.
Kayseri Deprem Risk Haritasında Ne Durumda?
AFAD’ın Türkiye Deprem Tehlike Haritası, Kayseri’yi düşük riskli bir İç Anadolu kenti olarak görmekten çıkarıyor ve aktif faylar arasında kırılgan bir şehir olarak tanımlıyor.
Jeoloji mühendisleri, Kayseri kent merkezinin alüvyon zemin üzerinde kurulu olduğunu ve olası 6,5 ve üzeri bir depremde şiddetli sarsıntı ile yüzey faylanması nedeniyle ciddi hasar yaşanabileceğini rapor ediyor. MTA’nın değerlendirmeleri ise bölgedeki fayların 7,5 büyüklüğüne varan depremler üretebileceğini gösteriyor.
Risk Altındaki Mahalleler
Resmî kentsel dönüşüm planları, AFAD ve belediye raporları, Kayseri’de “yüksek risk baskısı altında” olan bazı mahalleleri öne çıkarıyor:
1. Argıncık Mahallesi – Kocasinan
60–70 yıllık gecekondu yapıları, yorgun beton ve dar sokaklarla Argıncık, kentin en büyük kentsel dönüşüm projelerinin yürütüldüğü bölge konumunda.
2. Fevzi Çakmak Mahallesi – Kocasinan
Kentsel dönüşüm süreci resmi olarak başlatıldı. Yetkililer, bölgeyi hem modern hem depreme dayanıklı yaşam alanlarına dönüştürmeyi hedefliyor.
3. Yeni Mahalle – Kocasinan
50 yılı aşkın eski binaların bulunduğu mahalle, kolon-kiriş dayanımı ve zemin uyumu açısından ciddi risk taşıyor.
4. Sahabiye Mahallesi
Cumhuriyet dönemi planlı mahallelerinden biri olan Sahabiye, alt yapı sorunları ve yaşlanan apartmanlarıyla riskli bir merkez olarak öne çıkıyor.
5–10. Oruçreis, Ahievran, Yunus Emre, Kazım Karabekir, Yıldırım Beyazıt ve Battalgazi Mahalleleri
Bu mahallelerde eski yapıların yenilenmesi için kentsel dönüşüm projeleri yürütülüyor. Büyük kısmı 1999 öncesi yönetmeliklere göre inşa edilmiş binalar, deprem performansı açısından kırmızı bayrak oluşturuyor.
Ev Sahiplerine Öneriler
2000 öncesi binalarda yaşayanlar, mutlaka statik ve zemin etüdü yaptırmalı. Riskli yapı tespiti başvurusu düşünülmeli. Belediye ve AFAD’ın mahalle bazlı eğitim ve tatbikatları takip edilmeli. DASK poliçeleri, gerçek risk hesabıyla düzenlenmeli.
Uzmanlardan Önlem Çağrısı
Uzmanlar, belediye ve vatandaş işbirliği ile kentsel dönüşüm projelerinin hızlandırılmasını, altyapı yatırımlarının önceliklendirilmesini ve risk haritalarının düzenli güncellenmesini öneriyor. Böylece Kayseri’nin bazı mahallelerinin gelecekte “yaşanamaz” hale gelmesinin önüne geçilebileceği vurgulanıyor.
