Kayseri’nin Talas ilçesi, tarihi dokusu ve kültürel mirasıyla ziyaretçilerini geçmişe doğru bir yolculuğa çıkarıyor. Bu köklü ilçede, 19. yüzyılda Amerikalı misyonerler tarafından kurulan ve yıllar boyunca Türkiye’nin düşünce, siyaset ve kültür hayatına yön veren isimler yetiştiren Talas Amerikan Okulu, bugün hâlâ merak uyandıran eğitim kurumları arasında yer alıyor. Peki, bir döneme damga vuran bu okul neden kapatıldı? İşte Talas Amerikan Okulu’nun dikkat çeken tarihi ve bilinmeyen detayları…
Talas Amerikan Okulu Ne Zaman ve Kimler Tarafından Kuruldu?
Talas Amerikan Okulu, 1871 yılında Amerikalı misyoner James L. Fowle tarafından, o dönem Kayseri’ye bağlı Talas kasabasında kuruldu. Eğitim faaliyetleri 1889 yılında Henry K. Wingate öncülüğünde yeniden yapılandırılarak yatılı ve orta dereceli bir okul statüsüne kavuşturuldu.
I. Dünya Savaşı’nın sonuna kadar misyoner okulu olarak faaliyetlerini sürdüren Talas Amerikan Okulu, zamanla bölgenin en prestijli eğitim kurumlarından biri hâline geldi.
Erkek Okulundan Karma Yapıya Geçiş Süreci
Kuruluş yıllarında yalnızca erkek öğrencilere eğitim veren okul, 1906 yılında yeni binaların inşa edilmesiyle önemli bir dönüşüm yaşadı. Bu tarihten itibaren kız ve erkek öğrenciler için ayrı binalarda eğitim verilerek daha kapsamlı bir yapıya geçildi.
Bu dönem, Talas Amerikan Okulu’nun eğitim kapasitesini genişlettiği ve uluslararası bir eğitim anlayışını benimsediği yıllar olarak kayıtlara geçti.
Lozan Sonrası Statü Değişikliği
Lozan Antlaşması sonrasında Türkiye genelinde birçok yabancı ve misyoner okulu kapatılırken, Talas Amerikan Okulu faaliyetlerine devam eden nadir kurumlardan biri oldu. Ancak okulun misyonerlik statüsü kaldırılarak, eğitim modeli yeniden düzenlendi.
Önce yerel bir sanayi okulu, ardından İngilizce ağırlıklı özel ortaokul statüsüne geçen okulda, yabancı eğitimciler yönetimde yer alsa da Türk öğretmen ve idareciler çoğunluktaydı.
Türkiye’nin Dört Bir Yanından Öğrenciler Eğitim Aldı
Genellikle 12-16 yaş aralığındaki erkek öğrencilerin eğitim gördüğü Talas Amerikan Okulu’nda öğrenim süresi 4 yıl olarak belirlenmişti. İlk yıl hazırlık (ihzarî) sınıfı olarak İngilizce eğitimi veriliyordu. Matematik, fen bilimleri, beden eğitimi ve müzik gibi dersler İngilizce, Tarih, coğrafya ve din bilgisi gibi dersler ise Türkçe işleniyordu. Türkiye’nin farklı bölgelerinden gelen öğrencilerin büyük bölümü yatılı olarak eğitim alıyordu.
Türkiye’ye Damga Vuran İsimler Bu Okuldan Mezun Oldu
Talas Amerikan Okulu, 86 yıl boyunca Türk eğitim sistemine katkı sağladı. Bu süre zarfında Türkiye’nin ve dünyanın çeşitli alanlarında tanınan birçok ismi mezun etti.
Okuldan yetişen önemli isimler arasında: Prof. Dr. İskender Sayek, Siyasetçi ve akademisyen Uluç Gürkan, Gazeteci ve yazar Cengiz Çandar, Yazar Mehmet Coral, Gazeteci Oral Çalışlar, Müzisyen ve iş insanı Ayhan Sicimoğlu, Polisiye roman yazarı Celil Oker gibi kültür, siyaset ve sanat dünyasında iz bırakan isimler yer alıyor.
Talas Amerikan Okulu Neden Kapatıldı?
Talas Amerikan Okulu, 1968 yılında, dönemin yöneticilerinin aldığı kararla eğitim faaliyetlerine son verdi. Kapatılma gerekçesi resmî olarak açıklanmasa da, değişen eğitim politikaları ve yönetimsel kararların bu süreçte etkili olduğu ifade edildi.
Talas Amerikan Okulu Binası Günümüzde Ne Amaçla Kullanılıyor?
Okulun tarihi binası, 1976 yılından itibaren Kayseri İl Gençlik ve Spor Müdürlüğü tarafından kullanılmaya başlandı. Daha önce kız okulu, hastane ve yatakhane olarak değerlendirilen ve “Konak” adıyla bilinen yapılar topluluğu ise 1978 yılında Erciyes Üniversitesi’ne devredildi.
