Kayseri’nin Develi ilçesine bağlı Çukuryurt Mahallesi, birçok kişinin bilmediği tarihî geçmişiyle dikkat çekiyor. Artvin, Erzurum, Selanik ve yerli kökenli insanların bir arada yaşadığı bu küçük yerleşim yeri, bir zamanlar ise Gümüşören Barajı projesiyle birlikte sular altında kalma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı.
Zamantı Nehri kıyısında kurulu tarih dolu bir mahalle
Develi ilçe merkezine 34 kilometre uzaklıkta bulunan Çukuryurt Mahallesi, Zamantı Nehri kıyısında kurulmuş tarihi bir yerleşim yeri. Doğal güzelliğiyle öne çıkan mahalle, aynı zamanda köklü bir kültürel mirasa da ev sahipliği yapıyor.
Köyün halkı; Artvin, Erzurum, Selanik ve yerli kökenli insanlardan oluşuyor. Bu karışım, mahalleye hem Anadolu’nun doğusundan hem de Balkanlardan gelen farklı geleneklerin birleştiği özgün bir kimlik kazandırmış durumda.
93 Harbi’nin izleri: Göçle kurulan bir mahalle
Çukuryurt’un geçmişi, Osmanlı döneminin en zor dönemlerinden biri olan 93 Harbi (1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı) yıllarına dayanıyor. Savaş sırasında birçok genç cepheye giderken, yaşlılar ve çocuklar Anadolu’nun iç bölgelerine göç etti. O göçmenlerden bir kısmı ise bugünkü Çukuryurt’a yerleşti. Bu nedenle köy halkı arasında “Muhacirler” olarak bilinen topluluk, mahalledeki kültürel dokunun şekillenmesinde önemli rol oynadı.
Barajı tehlikesi: Bir bölümü sular altında kalmıştı
Mahalle bugün, Gümüşören Barajı projesi kapsamında önemli bir değişim sürecine girmiş durumda. Zamantı Nehri üzerinde, Frakdin Köprüsü’nün yaklaşık 2 kilometre yukarısında inşa edilen baraj; sulama ve enerji üretimi amacıyla yapılıyor. Projeye göre barajın talveg kotu 1270 metre, kret kotu 1294 metre, maksimum su kotu ise 1292 metre olarak belirlendi.
Bu kapsamda, Çukuryurt Mahallesi’nin 1292 metre kotu ile Zamantı Nehri arasında kalan kısmı, barajda su tutulmaya başlandıktan sonra rezervuar altında kaldı.
Bir tarih sulara gömülmeden önce...
2015 yılında inşaatı tamamlanarak işletmeye alınan, Gümüşören Barajı sonrası sadece bir yerleşim yeri değil, bir dönemin tanıklığı da sular altında kaldı. Artvin’den, Selanik’ten, Erzurum’dan gelen insanların kurduğu; göçlerin, savaşların ve dayanışmanın hikayesini taşıyan Çukuryurt Mahallesi yaşanan bu olaylarla da hafızalarda yer etti.
Develi'de geçtiğimiz günlerde baraj suyunun çekilmesinin ardından 4 yerleşim yeri ortaya çıkmıştı.
