Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, “Kredi Kartı Kullanım Eğilimleri” başlıklı kapsamlı raporunda yaklaşık 7 milyon kişinin mikro verilerini analiz etti. Çalışmada kredi kartı limitleri, harcama alışkanlıkları ve borç düzeyleri arasındaki ilişki detaylı şekilde ele alındı. Sonuçlar, limit büyüdükçe borç yükünün de kontrolsüz şekilde arttığını gösterdi.
Limit ile harcama arasında güçlü bağ var
TCMB’nin Ekonomi Notları çalışmasına göre kredi kartı limiti ile yapılan harcama arasında pozitif bir ilişki bulunuyor. Limit yükseldikçe harcama eğilimi de artıyor. Asıl risk ise limit ile gelir arasındaki dengenin bozulmasıyla başlıyor. Gelirine göre aşırı limite sahip olan kişilerde borçlanma çok daha hızlı artıyor.
Borç oranı düşük görünüyor ama tablo yanıltıcı
Raporda dikkat çeken bir diğer nokta ise kart doluluk oranları oldu. Gelirine kıyasla yüksek limite sahip kişilerin kart kullanım oranı düşük gibi görünse de, bu grubun borç gelir oranı diğer kullanıcılara göre çok daha yüksek seviyelerde. Bu durum, görünürdeki rahatlığın arkasında ciddi bir finansal baskı olduğunu ortaya koyuyor.
Kredi kartı artık sadece ödeme aracı değil
Merkez Bankası, kredi kartlarının Türkiye’de giderek bir finansman aracı olarak kullanıldığına dikkat çekti. Kartlar yalnızca alışverişte ödeme yapmak için değil, borçlanma ve nakit akışı yönetimi için de tercih ediliyor. Gelir ile limit arasındaki dengenin bozulması ise finansal sürdürülebilirliği zora sokuyor.
Limit politikalarında yeni adımlar gelebilir
Raporda yer alan bulgular, politika yapıcılar açısından da önemli sinyaller veriyor. Kredi kartı limit seviyelerinin borç bakiyesi üzerindeki etkisi, ilerleyen dönemde limit tahsis süreçlerinde yeni düzenlemelerin gündeme gelebileceğine işaret ediyor. Merkez Bankası, limitlerin borç davranışlarını doğrudan etkilediğini net şekilde ortaya koyuyor.
Merkez Bankası’ndan net mesaj
TCMB’nin değerlendirmesinde şu ifadeye yer verildi: Gelirine göre aşırı limite sahip bireylerin bakiye gelir oranı, diğer bireylere kıyasla daha yüksektir. Bu durum, limit seviyelerinin borç bakiyesi üzerinde önemli bir etken olduğunu göstermektedir.
Kredi kartı kullanıcıları için kritik uyarı
Uzmanlara göre kredi kartı limitinin, aylık net gelirin yaklaşık dört katını aşmaması genel bir denge kuralı olarak kabul ediliyor. Gelir ile limit arasındaki mesafe açıldıkça borç gelir oranı yükseliyor ve asgari ödeme döngüsüne girme riski artıyor. Ayrıca limit artışlarının harcama psikolojisini tetiklediği ve kontrolü zorlaştırdığı da unutulmamalı.
