Türkiye’de emeklilik sistemi uzun süredir tartışmaların odağında. Sosyal Güvenlik Uzmanı İsa Karakaş, mevcut maaş hesaplama yönteminin çalışanları teşvik etmek yerine cezalandırdığını vurguladı. Karakaş’a göre, emeklilik şartlarını yerine getirmiş bir kişi sistemde kalmaya devam ettiğinde maaş hesaplamasında ciddi kayıplar yaşıyor. Özellikle geçtiğimiz yıl sistemde kalmayı tercih edenlerde minimum maaş hesabında yüzde 30’a varan düşüşler tespit edildi.
Karakaş, bu durumun sosyal güvenliğin sürdürülebilirliği açısından ciddi bir risk oluşturduğunu belirtti. Çünkü çalışanlar, daha uzun süre sistemde kaldıklarında maaşlarının azalacağını bildikleri için erken emekliliğe yöneliyor.
Yeni Model ile Ödüllendirme Esası
Karakaş, “Emeklilikte Çalışmayı Teşvik Edici Ödüllendirici Sistem” ile bu tabloyu tersine çevirmek gerektiğini savundu. Yeni düzenlemeyle birlikte çok çalışanların daha yüksek maaşla ödüllendirilmesi hedefleniyor.
Özellikle 25 yılın üzerindeki çalışmalar için ek avantajlar öngörülüyor. Karakaş’ın aktardığı bilgilere göre, yeni sistemde 25 yıldan sonraki her çalışma yılı için Aylık Bağlama Oranı’nda (ABO) ilave artış yapılabilecek. Bu da uzun süre çalışanların emekli maaşlarını artıracak.
Kısmi ve Normal Emeklilikte Çift Taban Modeli
Yeni düzenleme kapsamında kısmi emeklilik ile normal emeklilik için iki ayrı taban maaş uygulamasının gündeme gelmesi bekleniyor. Böylece yaş haddinden emekli olanlarla uzun süre çalışanlar arasında fark yaratılacak.
Karakaş, bu modelin hem sigortalıların endişelerini gidereceğini hem de sistemin aktif/pasif dengesinde iyileşmelere yol açacağını ifade etti. “Çalıştıkça emeklilik maaşım azalır mı?” sorusunun tarihe karışacağını söyleyen Karakaş, çalışanların daha uzun süre iş hayatında kalmaya teşvik edileceğini belirtti.
Sistemin Dengeleri Değişecek
Öngörülen değişiklikler hayata geçerse, daha fazla çalışanın daha yüksek emekli maaşıyla ödüllendirilmesi mümkün olacak. Bu durum hem çalışanların gelir düzeyini yükseltecek hem de sosyal güvenlik sisteminin finansal sürdürülebilirliğine katkı sağlayacak.
Uzmanlara göre, düzenlemenin yasalaşması hâlinde emeklilik planlamaları köklü bir şekilde değişebilir. Emekli olmayı bekleyen milyonlarca kişi için daha güvenli ve avantajlı bir dönem başlayabilir.
