Türkiye, pandemi sonrası dönemde turizm gelirlerinde güçlü bir toparlanma yakaladı. 2020 yılında 15,3 milyar dolar seviyesinde kalan turizm geliri, 2021’de 30,5 milyar dolara, 2022’de ise 50,2 milyar dolara ulaştı. Bu artış ivmesi 2023 yılında 56,4 milyar dolar, 2024 yılında ise 61,1 milyar dolar ile tarihi zirveye çıktı.
Turizm geliri 4 kart arttı
Bu tablo, Türkiye’nin son beş yılda turizm gelirini 4 kattan fazla artırdığını gösteriyor. 2022 sonrası dönemde uluslararası seyahatlerin yeniden artması, Türkiye’nin sağlık, kültür, gastronomi ve doğa turizmi gibi farklı alanlarda yaptığı yatırımlar bu büyümede etkili oldu.
Uzmanlara göre bu istikrarlı artış, ülke ekonomisine döviz girişi açısından büyük önem taşıyor. Ayrıca turizmde çeşitliliğin artması, gelirlerin yıl geneline yayılmasını sağlıyor.
Kişi başı harcama yatay seyretti
Turizm gelirleri artarken, ziyaretçilerin kişi başı ortalama harcamaları aynı oranda yükselmedi. 2020’de 958 dolar olan kişi başı ortalama harcama, 2021’de 1032 dolar ile en yüksek seviyesine çıktı. Ancak sonraki yıllarda bu rakam 971 dolar (2022), 979 dolar (2023) ve 972 dolar (2024) civarında seyretti.
Bu durum, Türkiye’ye gelen turist sayısının artmasına rağmen harcama düzeyinin sabit kaldığını gösteriyor. Yani toplam gelir artışı ziyaretçi sayısındaki yükselişten kaynaklanıyor, kişi başına düşen harcama ise önemli bir değişim göstermiyor.
Kültür sağlık gibi alanlarda yatırım yapılması kişi başı harcamayı arttırabilir
Veriler, Türkiye’nin turizm gelirlerinde güçlü bir performans sergilediğini ancak katma değeri yüksek turizm türlerine yönelmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Sağlık, kültür, gastronomi ve kongre turizmi gibi alanlarda yapılacak yatırımlar, kişi başı harcamanın artmasını sağlayabilir.
Genel tabloya bakıldığında, Türkiye 2020–2024 döneminde hem gelir hem ziyaretçi sayısı bakımından önemli bir başarıya imza atarken, gelecek dönemin hedefi daha fazla turistten daha yüksek gelir elde etmek olarak öne çıkıyor.
Turizm geliri nedir?
Turizm geliri, hem yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının hem de yabancı turistlerin Türkiye’de yaptıkları harcamaların toplamını ifade eder. Bu harcamalar; yeme-içme, konaklama, sağlık hizmetleri, ulaşım, spor, eğitim, kültür etkinlikleri, Türk firmalarıyla yapılan uluslararası yolculuk ücretleri, cep telefonu dolaşım giderleri, marina hizmetleri, giyim, hediyelik eşya, halı-kilim gibi ürün ve hizmetleri kapsar.
Bu tutarlara gayrimenkul alımı, konut tamiri-bakımı, dayanıklı tüketim malları ve bağışlar dahil edilmez. Tüm veriler Amerikan Doları ($) cinsinden hesaplanır.
Kişi başı ortalama harcama nedir?
Kişi başı ortalama harcama, belirli bir dönemde elde edilen toplam turizm gelirinin, aynı dönemde Türkiye’den çıkış yapan toplam ziyaretçi sayısına bölünmesiyle bulunur. Başka bir ifadeyle, bir turistin ortalama olarak Türkiye’de ne kadar para harcadığını gösterir.
Veriler nasıl toplanıyor?
Bu bilgiler, “Çıkış Yapan Ziyaretçiler Anketi” aracılığıyla elde edilir. Anketler, Türkiye’den yapılan toplam çıkışların yaklaşık yüzde doksanının gerçekleştiği 25 sınır kapısında uygulanır. Bu sayede elde edilen veriler, turizm gelirlerinin genel eğilimini ve ziyaretçilerin harcama alışkanlıklarını yansıtır.
