2023 yılı Uluslararası Hizmet Ticareti İstatistikleri, Türkiye’de hizmet ihracatı ve ithalatında büyük ölçekli girişimlerin belirleyici rolünü ortaya koydu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 250 ve üzeri çalışanı bulunan girişimler hizmet ihracatının %62,3’ünü, hizmet ithalatının ise %54,5’ini gerçekleştirdi. Veriler, mikro ölçekli girişimlerin sayıca çoğunlukta olmasına rağmen dış ticaretteki paylarının sınırlı kaldığını gösterdi.
Mikro Girişimler Sayıca Çok
Hizmet ihracatı yapan girişimlerin yüzde 73,1’ini 1-9 çalışanı olan mikro ölçekli girişimler oluşturdu. Ancak bu girişimlerin toplam hizmet ihracatındaki payı yalnızca yüzde 8,7 oldu.
Küçük ölçekli girişimler (10-49 çalışan): %12,4
Orta ölçekli girişimler (50-249 çalışan): %16,0
Büyük ölçekli girişimler (250+ çalışan): %62,3
Benzer bir tablo hizmet ithalatında da görüldü. Hizmet ithalatı yapan girişimlerin yüzde 52,2’si mikro ölçekli olmasına rağmen ithalattaki payları yüzde 7,7 ile sınırlı kaldı. Buna karşın büyük ölçekli girişimler, hizmet ithalatının yarısından fazlasını (%54,5) gerçekleştirdi.
Hizmet ihracatında lokomotif sektör: Ulaştırma ve depolama
2023 yılında toplam 55,5 milyar dolar olan hizmet ihracatının %67,5’i, ulaştırma ve depolama faaliyetlerinde bulunan girişimler tarafından yapıldı. Bu sektörün ihracat değeri 37,4 milyar dolar olarak kaydedildi.
Öne çıkan diğer sektörler ise şöyle sıralandı:
Bilgi ve iletişim: 4,5 milyar dolar
İmalat sanayi: 3,9 milyar dolar
Finans ve sigorta: 3,4 milyar dolar
Hizmet İthalatında İmalat Sanayi İlk Sırada
Toplam 41,9 milyar dolarlık hizmet ithalatının:
10,6 milyar doları imalat sanayi
8,4 milyar doları toptan ve perakende ticaret
3,3 milyar doları finans ve sigorta
2,3 milyar doları bilgi ve iletişim sektörleri
tarafından gerçekleştirildi.
Yabancı kontrollü girişimlerin ithalattaki payı daha yüksek
Hizmet ihracatının yüzde 17,1’i, hizmet ithalatının ise yüzde 31,6’sı yabancı kontrollü girişimler tarafından yapıldı.
Taşımacılık hizmetlerinde ihracatın %90,2’si, ithalatın %78,1’i Türkiye kontrolündeki girişimlerin elinde bulunurken; telekomünikasyon, bilgisayar ve bilgi hizmetlerinde yabancı kontrollü girişimlerin ihracat payı %50,9 ile dikkat çekti.
Sigorta ve emeklilik hizmetlerinde yabancı kontrollü girişimlerin hem ihracat hem ithalattaki payı yaklaşık üçte bir seviyesinde gerçekleşti.
