DEVA Partisi İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un “Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarına uyma oranı yüzde 91” açıklamasına yazılı soru önergesiyle tepki gösterdi.
Yeneroğlu, Avrupa Konseyi’nin 18 Eylül 2025 tarihli resmi verilerine atıfta bulunarak, Türkiye’nin genel uyum oranının yüzde 90 görünmesine karşın, öncü kararlar açısından bu oranın yalnızca yüzde 68 seviyesinde olduğunu belirtti. Türkiye’nin bu oranla, Avrupa Konseyi üyesi 47 ülke arasında 39. sırada yer aldığına dikkat çekti.
“AİHM kararları yüzeysel biçimde uygulanıyor”
Yeneroğlu, öncü kararların bireysel ihlallerin ötesinde sistemsel sorunları gösterdiğini vurgulayarak, Türkiye’nin bu alandaki düşük oranının ciddi bir hukuk reformu ihtiyacına işaret ettiğini söyledi.
Milletvekili Mustafa Yeneroğlu, “Bir ülkenin AİHM kararlarına gerçek uyum düzeyi, öncü kararların ne ölçüde yerine getirildiğiyle ölçülür’’ ifadelerini dile getirdi.
Ayrıca ‘’Türkiye’nin yüzde 68 oranı, kararların yüzeysel biçimde uygulandığını, sistematik ihlallerin ise sürdüğünü gösteriyor” ifadelerini kullanan Yeneroğlu, oranlara dikkat çekti.
Milletvekili, Türkiye’nin öncü kararlara uyum oranının Avrupa ortalaması olan yüzde 81’in 13 puan altında kaldığını, İsveç, Norveç ve Birleşik Krallık gibi ülkelerin bu kararları neredeyse tam olarak yerine getirdiğini dile getirdi.
“Gerçek uyum, isimlerle anılan davaların uygulanmasıyla olur”
Mustafa Yeneroğlu, Türkiye’nin uygulamadığı dosya sayısının 448 olduğunu, aynı orana sahip Belçika’da bu sayının 25, Makedonya’da ise 36 olduğunu belirtti.
Ardından “Toplam uyum oranı yüzde 90 görünse de bu tablo gerçeği gizliyor,” diyen Yeneroğlu, Kavala, Demirtaş, Yalçınkaya ve Demirhan kararlarının hâlâ uygulanmadığını hatırlattı.
Milletvekili, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’a; yüzde 91’lik uyum oranının hangi kategoriye dayandığını, öncü kararların bu hesaplamaya dahil edilip edilmediğini, Türkiye’nin öncü kararlardaki düşük uyum oranının sebeplerini, 2002 yılından bu yana Türkiye adına hükmedilen toplam tazminat miktarını ve Kavala, Demirtaş, Yalçınkaya ile Demirhan kararlarının gereklerinin ne zaman yerine getirileceğini sordu.
“AİHM kararlarına uymak bir zorunluluktur”
Yeneroğlu, açıklamasının sonunda 2004 tarihli Tekeli ve 2006 tarihli Ataman kararlarının hâlâ uygulanmadığını vurguladı. Konuşmasında “Gerçek uyum, bu kararların hayata geçirilmesiyle olur’’ ifadelerini dile getiren Milletvekili Yeneroğlu, ‘’İnsanlar haksız yere cezaevinde tutulurken yüzdelerle övünmek, adaletsizliğin üzerini rakamlarla örtmektir’’ ifadelerini kullandı.
Ayrıca ‘’AİHM kararlarına uymak bir tercih değil, bir yükümlülüktür’’ ifadelerini dile getiren Yeneroğlu, ‘’İktidar, yasal ve yapısal reformları erteleyerek rakamlarla kendini kandırmakta, toplumu oyalamaktadır” diyerek konuşmasını sonlandırdı.
