Türkiye’de gayrimenkul sektöründe düşük bedel beyanı, uzun süredir devletin vergi gelirlerini azaltan bir sorun olarak öne çıkıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı, bu uygulamaya son vermek için yeni bir dijital denetim sistemi devreye aldı. Gelir İdaresi Başkanlığı, yapay zeka destekli yazılımlarla tapu işlemlerini tarıyor. Son beş yılda gerçekleşen satışlar, piyasa rayiç bedelleriyle karşılaştırılıyor. Şüpheli işlemler için yazılı tebligatlar gönderilmeye başlandı.
Düşük Beyan Tespit Ediliyor
Gayrimenkul satışlarında, tapu harcı ödemesini azaltmak için satış bedelinin düşük gösterilmesi yaygın bir uygulama. Mevzuata göre, tapu harcı satış bedelinin %4’ü oranında hesaplanıyor ve bu tutar alıcı ile satıcı arasında eşit paylaşılıyor. Ancak, birçok işlemde bedel kasıtlı olarak düşük beyan ediliyor. Bu durum, hem tapu harcı hem de gelir vergisi kayıplarına yol açıyor. Bakanlık, bu usulsüzlükleri tespit etmek için gelişmiş veri analizi kullanıyor.
Beş Yıllık İnceleme Süreci
Hazine ve Maliye Bakanlığı, son beş yıla ait tüm tapu işlemlerini detaylı bir şekilde inceliyor. Özellikle büyükşehirlerde, beyan edilen bedeller ile piyasa değerleri arasındaki farklar dikkat çekiyor. Gelir İdaresi Başkanlığı, bu farkları tespit ederek şüpheli işlemleri mercek altına alıyor. Yazılı tebligatlar, düşük beyan tespit edilen mükelleflere gönderiliyor. Mükellefler, ifadeye çağrılarak işlemlerini açıklamak zorunda kalıyor.
Cezalar ve Faizler Yolda
Düşük bedel beyanı tespit edilen işlemlerde, eksik ödenen tapu harcı gecikme faiziyle tahsil edilecek. Ayrıca, vergi ziyaı cezası ve idari para cezaları uygulanacak. Mevzuata göre, tapu harcı satış bedelinin %4’ü oranında alınıyor. Ancak, düşük beyan nedeniyle eksik ödenen vergiler, ciddi mali yükler doğuruyor. Bakanlık, bu cezaların caydırıcılığı artıracağını belirtiyor. Vatandaşlar, cezai yaptırımlardan kaçınmak için gerçek bedel beyan etmeye çağrılıyor.
e-Devlet Üzerinden Kontrol
Vatandaşlar, geçmiş tapu işlemlerini e-Devlet üzerinden Gelir İdaresi Başkanlığı’nın dijital platformundan kontrol edebilir. Bakanlık, bu platformu kullanarak mükelleflerin işlemlerini gözden geçirmesini öneriyor. Şüpheli işlemler için tebligat alanlar, 15 gün içinde eksik beyanları düzeltebilir. Bu süreç, cezai yaptırımlardan kaçınmak için önemli bir fırsat sunuyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı, şeffaf beyanların kamu gelirlerini artıracağını vurguluyor.
