Her ülkenin mutfağı, tarihini, kültürünü ve yaşam biçimini yansıtan özel tatlılarla zenginleşir. Yerel malzemeler ve asırlık tariflerle hazırlanan bu lezzetler, kuşaktan kuşağa aktarılarak günümüze kadar ulaşmıştır. İşte dünyanın farklı köşelerinden geleneksel tatlılar ve ardındaki büyüleyici hikâyeler.
Sütlaç (Türkiye)
Osmanlı saray mutfağının incisi sütlaç, kökenini Orta Asya’ya dayandırır. Pirinç, süt ve şekerle yapılan bu hafif tatlı, özellikle Ramazan aylarında sofraları süsler. Sarayda gül suyu, badem veya vanilyayla zenginleştirilen sütlaç, soğuk servis edilir ve genellikle tarçın veya fındıkla tamamlanır. Adı, “sütlü aş” ifadesinden türemiştir. Rivayete göre, eski zamanlarda mide rahatsızlığı çeken biri için hafif ve besleyici bir yemek olarak hazırlanmış. Kaşgarlı Mahmut’un 11. yüzyılda yazdığı Dîvânu Lugâti’t-Türk’te geçen “uwa” adlı pirinç yemeği, sütlacın atası olabilir. Hindistan’da safranlı “kheer”, İspanya’da limon kabuklu “arroz con leche” gibi farklı kültürler sütlacı kendi tarzlarında yorumlamıştır.
Éclair (Fransa)
Fransız mutfağının zarif tatlısı éclair, şu hamuruyla hazırlanır. Vanilyalı krema dolgusu ve çikolata kaplamasıyla sunulur. Varsayımlara göre, tatlı ilk kez yapıldığında tadım yapan kişi hızlıca tükettiği için ‘’şimşek’’ anlamına gelen éclair kelimesinden esinlenilerek ismi verilmiştir. İlk yapan kişinin ise 19. yüzyılda şef Marie-Antoine Carême olduğu düşünülüyor.
Churros (İspanya)
İspanya’nın sokak lezzeti churros, un, su ve tuzla yapılan hamurun kızartılmasıyla hazırlanır. Şeker ve tarçına bulanır, sıcak çikolata veya karamel sosla yenir. İspanyol çobanların dağlarda kolayca pişirdiği bu tatlı, Latin Amerika’da da oldukça popülerdir.
Pastel de Nata (Portekiz)
18. yüzyılda Lizbon’daki Jerónimos Manastırı’nda doğan pastel de nata, çıtır hamur içinde krema dolgulu bir turtadır. Rahipler, yumurta sarılarını değerlendirmek için bu tatlıyı geliştirmiş. Yüksek ısıda pişirilen tatlı, hafif yanık yüzeyiyle ünlüdür ve tarçınla servis edilir. Zamanla Portekiz’in ulusal sembolü haline gelmiştir.
Sticky Toffee Pudding (İngiltere)
Hurma ve karamel sosla yapılan bu İngiliz tatlısı, yumuşak kekiyle dikkat çeker. II. Dünya Savaşı’nda tatlandırıcı kıtlığı nedeniyle hurma kullanılarak geliştirildiği söylenir. Sıcak servis edilir, genellikle krema veya vanilyalı dondurmayla sunulur.
Daifuku Mochi (Japonya)
17. yüzyılda Japonya’da doğan daifuku mochi, pirinç unu hamurunun kırmızı fasulye ezmesiyle doldurulmasıyla yapılır. Özel günlerde tüketilen bu tatlı, modern versiyonlarda çilek, çikolata veya matcha dolgusuyla sunulur. Japonya’da dinî törenlerde de önemli bir yere sahiptir.
Gulab Jamun (Hindistan)
Hindistan’ın sevilen tatlısı gulab jamun, gül suyu şerbetiyle ıslatılmış yuvarlak hamur toplarıdır. Khoa (kurutulmuş süt), un ve kabartma tozuyla hazırlanan hamur, kızartılıp şeker, kakule ve gül suyu şerbetine batırılır. Pers işgalcilerinin yanında buna çok benzer bir tatlı getirdiği bilinir. Bu yüzden Pers mutfağından geldiği kabul görür. “Gulab” Farsçada gül, “jamun” ise yerel bir meyveyi ifade eder. Moğol döneminde Hindistan’a ulaştığına inanılır ve bugün festivallerde sıkça tüketilir.
