TOKİ aracılığıyla hayata geçirilecek proje kapsamında, İstanbul’da 15 bin kiralık sosyal konut hizmete sunulacak. Bu hamleyle hem dar gelirli vatandaşlara nefes aldırılması hem de fahiş kira artışlarının önüne geçilmesi hedefleniyor.
Yarı fiyatına kiralık konut modeli
Cumhurbaşkanı Erdoğan, yaptığı açıklamada “Konutlar devlet eliyle kiraya verilecek.” ifadesini kullandı. Proje kapsamında yer alacak evlerin kira bedelleri, bulundukları bölgelerdeki rayiç fiyatların yarısı üzerinden belirlenecek. Böylece memurlar, işçiler, asgari ücretliler ve genç çiftler için uygun fiyatlı konut kiralama imkânı doğacak.
İstanbul’da ilk uygulama başlıyor
Proje ilk etapta yalnızca İstanbul’da uygulanacak. TOKİ tarafından inşa edilen 15 bin sosyal konut, öncelikli olarak kentsel dönüşüm sürecindeki ailelere, genç çiftlere ve düşük gelirli kesimlere tahsis edilecek. Erdoğan, “Devlet, kira piyasasını doğrudan denetleyecek.” diyerek bu modelin tüm Türkiye’ye yayılacağını vurguladı.
Kira sözleşmeleri 3 yıllık olacak
Yeni modelde kira sözleşmeleri 3 yıl süreyle geçerli olacak. Bu süre zarfında kira bedelleri sabit kalacak ve vatandaşlar olası artışlardan korunacak. Tüm süreç TOKİ ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın denetimi altında yürütülecek.
81 ile yayılacak dev plan
İlk aşama İstanbul’da başlasa da, projenin hedefi 81 ilde toplam 500 bin konutluk bir sistem kurmak. Böylece kiralık sosyal konut modeli Türkiye genelinde yeni bir dönemin kapısını aralayacak.
Peki kiralar ne kadar düşecek
İstanbul’da kiralık sosyal konut projesinin kiraları ilk etapta yüzde 10–15 civarında aşağı çekme potansiyeli bulunur. Etki düzeyi, konut arzı ve talep yoğunluğu farkına göre ilçelere göre değişir.
-
Mevcut kira düzeyi:
İstanbul genelinde ortalama kira 2025 itibarıyla 20–25 bin TL bandında. Bazı ilçelerde (Beşiktaş, Kadıköy, Sarıyer) bu rakam 40 bin TL’yi aşar. -
TOKİ etkisi:
İlk etapta 15 bin konut devreye girecek. İstanbul’da toplam kiralık konut stoku yaklaşık 2,5 milyon civarında. Yani arz artışı %0,6 düzeyinde. Bu, doğrudan fiyat indirici etki yaratmaz ancak psikolojik ve denetim etkisiyle piyasa beklentilerini yumuşatır. -
Kira çarpanı değişimi:
TOKİ kiraları bölge rayicinin %50’si olacak. Bu fark, piyasada özellikle orta ve alt segmentte rekabet baskısı yaratır. Benzer bölgelerdeki özel mülk sahipleri kiracı bulmakta zorlanmamak için indirim yapmak zorunda kalabilir. -
Kısa vadeli etki (1 yıl):
Fiyat artış hızında yavaşlama beklenir. Ortalama kiralarda %5–10 bandında gevşeme olasılığı yüksektir.
Üst segment (lüks konut) piyasasında etkisi minimal olur. -
Orta vadeli etki (3 yıl):
Proje 81 ile yayıldığında toplam 500 bin konutluk arz oluşur. Bu durumda Türkiye genelinde kiralar %15–25 aralığında istikrar kazanabilir.
İstanbul özelinde düşüş oranı %12–18 düzeyine ulaşabilir.
