T.C. Sayıştay Başkanlığı’nın Ekim 2025’te yayımladığı 2024 yılı Kayseri Büyükşehir Belediyesi Denetim Raporu’nda, şehir içi halk otobüslerinin ihalesiz şekilde çalıştırıldığı tespit edildi. Raporda, belediyeye ait toplu taşıma hizmetinin uzun yıllardır hukuka uygun ihale yapılmadan sürdürüldüğü ve bu durumun mevzuata aykırı olduğu belirtildi.
1990’lardan gelen uygulama devam ediyor
Sayıştay raporuna göre, Kayseri’nin büyükşehir olmadan önce şehir içinde minibüslerle yürütülen toplu taşıma hizmeti, 1999 yılından itibaren halk otobüslerine dönüştürülerek belediye denetimine alındı. Ancak, bu dönüşümle verilen toplu taşıma hakkı ihalesiz olarak sürdürülmeye devam etti.
Raporda, 1994 tarihli İl Trafik Komisyonu kararıyla 558 minibüs hattının sınırlandırıldığı, daha sonra bu araçların otobüse dönüştürülerek uzun yıllardır aynı sistemle çalıştığı ifade edildi.
“Süresiz çalışma” mevzuata aykırı
Sayıştay, belediyelerin toplu ulaşım hizmetlerini kanun çerçevesinde imtiyaz, kiralama veya ruhsat yöntemlerinden biriyle ve belirli bir süreyle verebileceğini hatırlattı.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre kiralama süresinin en fazla 10 yıl olabileceği, süresiz ya da ihalesiz şekilde verilen hatların hukuken geçerli olmadığı vurgulandı.
Raporda, “Toplu taşıma hizmetlerinin süresiz şekilde üçüncü kişilere verilmesi mümkün değildir. Mevzuata aykırı işlemler kazanılmış hak doğurmaz” ifadelerine yer verildi.
Danıştay kararları da aynı yönde
Sayıştay raporunda, Danıştay’ın daha önce verdiği kararlar da hatırlatıldı. Danıştay 13. Dairesi’nin çeşitli kararlarında, toplu taşıma hizmetlerinin belediye meclisi kararıyla ve ihale yoluyla, rekabete açık şekilde verilmesi gerektiği; süresiz veya ihalesiz verilen hatların hukuka aykırı olduğu belirtilmişti.
Raporda ayrıca, belediye meclisinin toplu taşıma hizmetlerini üçüncü kişilere gördürme yetkisine sahip olduğu, ancak bunun mutlaka şeffaf bir ihale süreciyle yapılması gerektiği vurgulandı.
Sayıştay: “Mevcut durum düzeltilmeli”
Raporun sonuç bölümünde, Kayseri’de şehir içi toplu taşıma hizmetlerinin yıllardır “izin veya tahsis yoluyla” uzatılarak sürdürüldüğü, bu uygulamanın yasal bir dayanağının bulunmadığı ifade edildi.
Sayıştay, “Belediye, toplu taşıma hizmetlerini imtiyaz, kiralama veya ruhsat yöntemlerinden biriyle yeniden ihaleye çıkarmalıdır. Süresiz veya ihalesiz verilen hatlar hukuka uygun değildir” değerlendirmesinde bulundu.
Halk mağdur olmadan çözüm önerisi
Sayıştay, bu durumun düzeltilmesi sürecinde şehir halkının mağdur olmaması gerektiğine de dikkat çekti. Raporda, “Yeni ihale yapılıncaya kadar geçecek sürede toplu taşıma hizmetinin aksamaması için gerekli geçici düzenlemelerin yapılması” önerisinde bulunuldu.
İhale zorunluluğu yeniden gündemde
Kayseri Büyükşehir Belediyesi’nin toplu taşıma sisteminde uzun yıllardır süregelen bu uygulamanın, Sayıştay raporuyla birlikte yeniden değerlendirilmesi bekleniyor.
Rapor, şehir içi ulaşım hizmetlerinin şeffaf, rekabetçi ve yasal çerçevede yürütülmesi gerektiğini açıkça ortaya koyuyor.
