Tarihi dokusu, Selçuklu ve Osmanlı mirasıyla Anadolu’nun köklü şehirlerinden biri olan Kayseri, yüzlerce yıllık gelenekleriyle zengin bir kültürel geçmişe sahip. Ancak şehirde bir zamanlar hayatın önemli parçaları olan pek çok gelenek, modern yaşamın etkisiyle yavaş yavaş unutulmaya başladı. Kayseri kültürünün önemli parçaları arasında yer alan Ahilik teşkilatı, bağ bozumu şenlikleri, geleneksel düğünler ve cenaze törenleri artık sadece bazı bölgelerde yaşatılabiliyor.
Ahilik Kültürü: Esnaf Dayanışmasının Temeli Artık Sembolik Olarak Yaşıyor
Geçmişte Kayseri’nin en güçlü sosyal yapılarından birini oluşturan Ahilik, esnaf ve zanaatkârların ahlaki değerler ve dayanışma ekseninde yetiştiği bir düzeni temsil ediyordu. Çıraklıktan ustalığa uzanan bu yol belirli törenlerle taçlandırılırdı. Bugün ise Ahilik geleneği büyük ölçüde sembolik hale gelmiş durumda. Ahilik Haftası etkinlikleriyle bu kültür yaşatılmaya çalışılsa da, eski sistemin uygulandığı dönemler geride kaldı.
Kız İsteme ve Tuzlu Kahve Geleneği Değişime Uğruyor
Eskiden kız isteme törenlerinde gelin adayının damat adayına tuzlu kahve ikram etmesi, sabır ve olgunluk göstergesi olarak kabul edilirdi. Bu gelenek Kayseri’de hâlâ devam etse de, özellikle şehir merkezindeki törenler modernleşmiş, daha sade hale gelmiştir.
Bağ Bozumu ve Şıra Yapımı Eski Canlılığını Arıyor
Kayseri’nin kırsal kesimlerinde bir zamanlar coşkulu bir şekilde düzenlenen bağ bozumu şenlikleri, modern tarım tekniklerinin yaygınlaşmasıyla eski hareketliliğini kaybetti. Üzüm şırası ve pekmez yapımı hâlâ bazı köylerde sürdürülse de, genç kuşak bu gelenekleri daha az tanıyor.
Cenaze, Yedi ve Kırk Yemekleri Artık Nadiren Yapılıyor
Cenaze sonrası “Yedisi” ve “Kırkı” adı verilen yemeklerin verilmesi, Kayseri’nin köklü geleneklerindendi. Bu ritüel bazı ailelerde devam etse de şehir kültüründe eskisi kadar yaygın değil.
Düğünler Artık Üç Gün Değil, Tek Gün
Kayseri’de düğünler eskiden üç gün üç gece süren büyük törenler şeklinde yapılırken, günümüzde tek güne sığdırılan daha modern düğünler tercih ediliyor. Kına gecesi ve gelin alayı gibi gelenekler ise daha sade şekilde uygulanıyor.
Kayseri'nin Korunması Gereken Kültürel Mirası Tehlikede
Geleneklerin yanı sıra Kayseri’nin tarihi yapıları da kültürel miras açısından önemli.
Bunlar arasında:
Gevher Nesibe Tıp Medresesi,
Hunat Hatun Külliyesi,
Kayseri Kalesi,
Talas Eski Rum Mahallesi,
Sultanhanı Kervansarayı gibi değerli yapılar yer alıyor.
