Son dönemde konut piyasasında yaşanan hareketlilik, kiracı–ev sahibi ilişkilerini de doğrudan etkiliyor. Pek çok ev sahibi, kira ödemesinin zamanında yapılmasını güvence altına almak için kiracılardan kefil ve yüksek depozito talep ederken, bazı ev sahiplerinin sözleşmeye ek olarak “her ay için ayrı ayrı senet” istemesi dikkatleri üzerine çekti. 12 aylık sözleşme için 12 senet talep edilmesi, hem kiracılar hem de hukukçular arasında yoğun bir tartışma başlattı. Gayrimenkul Hukuku Uzmanı Ali Güvenç Kiraz, ev sahibinin kira alacağını teminat altına almak için senet talep edebileceğini söylese de uygulamanın sonuçlarının kiracı açısından risk taşıdığını ifade ediyor.
Hukukçular Uyarıyor: Senet Aynı Borcu İki Kez Doğurabilir
Avukat Kevser Yıldırım’a göre, kira sözleşmesi varken ayrıca senet imzalamak kiracının gelecekte büyük sorunlarla karşılaşmasına yol açabilir. Yıldırım, “Kira sözleşmesi zaten borcu doğuran belgedir. Aynı borç için senet imzalanması, senedin borçtan mücerret yapısı gereği, kiracının aynı borçtan iki kez sorumlu hâle gelmesi anlamına gelir” diyor. Eğer senet üzerinde ‘teminat senedi’ ibaresi yoksa, ev sahibi hem kira sözleşmesini hem de senedi ayrı ayrı icra takibine konu edebilir. Bu durumda kiraya veren, tek bir kira bedelini iki farklı hukuki yolla tahsil etmeye kalkışabilir ve kiracı hem maddi hem de hukuki açıdan zor duruma düşebilir.
Yıldırım, kiracının kira borcunu düzenli ödese bile senedin başlı başına borç doğuran bir evrak olduğunu, kötü niyetli durumlarda kiracının icra takibi ile karşı karşıya kalabileceğini belirtiyor. Bu sebeple kiracılara, “Senete imza atmayın. Zorunlu bir durum varsa mutlaka ‘teminat senedi’ olarak düzenleyin ve her ay ödeme sonrası senetleri geri alarak imha edin” uyarısı yapılıyor.
“Yasal Değil” Görüşü de Güçlü: Kiracı İmzalamak Zorunda Değil
Hukukçular arasında bu konuda farklı görüşler olsa da Avukat Gizem Gonce, kiracılardan kira sözleşmesine ek olarak senet istemenin hukuki açıdan geçerli olmadığını savunuyor. Gonce, Türk Borçlar Kanunu’nun kira borcunu zaten sözleşme ile güvence altına aldığına dikkat çekerek, “Ev sahibinin ek bir kambiyo senedi istemesi hak ihlallerine yol açabilir. Kiracıların böyle bir yükümlülüğü yoktur ve talebi reddetme hakları vardır” ifadelerini kullanıyor.
Gonce ayrıca, senet imzalanması hâlinde kötü niyetli süreçlerin gelişebileceğini, hatta kira borcunu düzenli ödeyen kiracının bile senet nedeniyle icra takibiyle karşılaşabileceğini vurguluyor. Bu nedenle kiracıların ödeme yaptıkça dekontlarını saklaması, ev sahibi ile her ay ibralaşma yapması ve sözleşme imzalamadan önce hukuki danışmanlık alması öneriliyor. Uzmanlara göre kiracıların haklarını bilmesi, bu tür uygulamaların kötüye kullanılmasının önüne geçmenin en etkili yolu.
