Son dönemde özellikle emekliler ve kamu çalışanları arasında sıkça tartışılan “banka promosyonu haram mı?” sorusuna Diyanet İşleri Başkanlığı’ndan açıklama geldi. Din İşleri Yüksek Kurulu’nun resmi internet sitesinde yayımlanan fetvada, promosyon ödemelerinin doğrudan faiz kapsamında değerlendirilemeyeceği ancak faizle benzerlik taşıdığı vurgulandı.
Diyanet, kurumların bankalarla yaptıkları anlaşmalar karşılığında çalışanlara verilen promosyonların “faiz hükmünde olmadığını” ifade etti. Ancak açıklamada şu uyarıya yer verildi:
“Bankaların çalışanlara, maaşlarını kendilerinden almayı tercih etmeleri karşılığında verdikleri promosyonlar, işleyiş bakımından faize tam olarak benzememekle birlikte faiz şüphesinden de tamamen uzak değildir.” Kurul, özellikle maddi durumu iyi olanların bu parayı kendileri için kullanmamalarının daha uygun olacağını ve ihtiyaç sahiplerine bağışlamalarının tavsiye edildiğini bildirdi.
Katılım bankalarına özel değerlendirme
Diyanet’e göre promosyon konusundaki dini hüküm, promosyonu veren kurumun yapısına da bağlı. Eğer promosyonu veren banka “katılım bankası” ise, değerlendirme farklı olabiliyor. Katılım bankalarının faizsiz finans esaslarına göre çalıştığını hatırlatan Din İşleri Yüksek Kurulu, bu tür bankalardan alınan promosyonların “meşruiyet açısından ayrıca değerlendirilmesi gerektiğini” belirtti.
Diyanet TV’de yayımlanan “Maaş Hesapları Karşılığında Bankadan Alınan Promosyon Helal midir?” başlıklı programda da aynı konu ele alındı. Programda, promosyonun kişisel kazanç değil, kurumla banka arasındaki anlaşmadan doğan bir “ödül” niteliği taşıdığı ifade edildi.
Toplumda görüşler ikiye bölündü
Diyanet’in açıklaması sonrasında kamuoyunda tartışmalar yeniden alevlendi. Bazı vatandaşlar promosyonu “çalışanın hakkı” olarak değerlendirirken, bazıları ise “faiz şüphesi” nedeniyle bu ödemelerin alınmaması gerektiğini savunuyor.
Emekli müftü İhsan Özkes ise farklı bir bakış açısı getirerek, promosyonun “hediye” olarak değerlendirilebileceğini ve alınmasının dinen sakıncalı olmadığını belirtti. Özkes’e göre, banka ile çalışan arasındaki bu ilişki bir “faiz akdi” değil, bir “teşvik uygulamasıdır.
Sonuç olarak haram değil ama dikkatli olunmalı
Diyanet İşleri Başkanlığı’nın açıklaması, promosyon ödemeleriyle ilgili net bir çizgi çekti. Buna göre promosyonlar doğrudan haram sayılmasa da faiz şüphesi barındırdığı için temkinli yaklaşmak gerekiyor.
Diyanet’in tavsiyeleri şu yönde
• Maddi durumu iyi olanlar promosyonu doğrudan kullanmamalı.
• Bu para, ihtiyaç sahiplerine veya hayır kurumlarına bağışlanabilir.
• Katılım bankalarındaki promosyonlar ise faizsiz yapıda değerlendirilmelidir.
