Niğde’nin Bor ilçesine bağlı Bahçeli beldesinde bulunan ve M.S. 2’nci yüzyılda inşa edilen Antik Roma Havuzu, yeni kazı çalışmalarıyla bambaşka bir kimliğe kavuştu. Uzun yıllar boyunca yalnızca Antik Tyana kentinin içme suyu kaynağı olarak bilinen havuzun, aslında suyla tedavi yapılan bir şifa merkezi olduğu ortaya çıktı.
‘’Sağlık ritüelleri yapılan bir tedavi alanı tespit edildi’’
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yürütülen “Geleceğe Miras” projesi kapsamında sürdürülen kazılar, Aksaray Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi ve Kazı Başkanı Prof. Dr. Osman Doğanay liderliğinde gerçekleştiriliyor.
M.S. 2’nci yüzyılda Roma İmparatorları Hadrian ve Trajan dönemlerinde inşa edilen yapı, 2025 kazı sezonunda yeni bulgularla tarihe ışık tuttu. Daha önce sadece su taşıma sistemi olarak tanımlanan havuzun, aslında sağlık ritüellerinin gerçekleştirildiği bir tedavi alanı olduğu tespit edildi.
‘’Çok güçlü kanıtlar bulduk’’
Prof. Dr. Doğanay, “Yaklaşık iki buçuk ay süren çalışmalar sonucunda elde ettiğimiz veriler, Roma Havuzu’nun Tyana’ya su getiren işlevsel bir yapıdan çok daha fazlası olduğunu ortaya koydu’’ ifadelerinin ardından burada suyla tedavi edilen insanların varlığına dair güçlü kanıtlar bulunduğunu dile getirdi.
Yılan kabartmaları olan Asklepios sunağı bulundu
Kazılarda sağlık tanrısı Asklepios kültüne ait eserler, yapının dini ve tıbbi yönünü doğruladı. Doğanay, “Kazılarda bulduğumuz en değerli parçalardan biri, üzerinde yılan kabartmaları bulunan Asklepios sunağı oldu’’ ifadeleriyle keşiften bahsetti.
Açıklamasına devam eden Doğanay, ‘’Ayrıca yılan figürlü heykel parçaları da burasının bir tedavi tapınağı olduğunu kanıtladı’’ ifadeleriyle bulunan heykellerin üzerindeki figürlere dikkat çekti. Havuzun doğu cephesinde ortaya çıkarılan kalıntılar, Asklepios’a adanmış bir kült merkezi bulunduğunu da gösterdi.
Kazılarda bulunan kitabe yapının tarihini kesinleştirdi
Ayrıca kazılarda bulunan bir kitabe, yapının Marcus Aurelius ve Commodus dönemlerinde, yani M.S. 177–180 yılları arasında inşa edildiğini belgeledi. Bu keşif, hem yapının tarihini kesinleştirdi hem de Roma dönemindeki sağlık mimarisi hakkında yeni bilgiler sundu.
‘’Burası bir şifa merkeziydi’’
Prof. Dr. Osman Doğanay, Bahçeli Roma Havuzu’nda elde edilen bulguların yalnızca Niğde tarihi değil, Kapadokya arkeolojisi açısından da önemli olduğunu vurguladı. Ardından “Bu yılki kazılar, bölge tarihine dair yepyeni bir perspektif kazandırdı. Artık kesin olarak biliyoruz ki burası bir şifa merkeziydi’’ ifadelerini kullandı.
2026’da yeni kazı dönemi başlıyor
Kazıların 2026 yılında da süreceğini açıklayan Doğanay, “Önümüzdeki yıl çevre düzenlemeleriyle alanı turizme kazandırmayı hedefliyoruz’’ ifadeleriyle gelecek yıl yapılacak olan çalışmalara değindi. 4
Ayrıca Roma Havuzu’nun, hem bilimsel hem turistik açıdan arkeolojik sağlık merkezi kimliğiyle Türkiye’nin yeni cazibe noktalarından biri olacağını ifade eden Doğanay, konuşmasını sonlandırdı.
