Son yıllarda artan ekonomik zorluklar, erken emekli olmuş ya da yaş haddinden ayrılmış birçok kişiyi tekrar çalışma hayatına yöneltti. Ancak bu durumun en büyük soru işareti, emekli maaşının kesilip kesilmeyeceği. Bu konuda sosyal güvenlik sisteminde önemli düzenlemeler bulunuyor. SGK Uzmanı İsa Karakaş’ın açıklamaları, hem kamu hem özel sektörde çalışmak isteyen emekliler için yol gösterici nitelikte. Özellikle sosyal güvenlik destek primi konusu birçok sorunun cevabını içinde barındırıyor.
Emekliliğe rağmen çalışmanın önünde engel var mı?
Emekli olduktan sonra yeniden çalışmak isteyenlerin sayısı artıyor. Ancak birçok kişi maaşının kesilmesi ihtimali nedeniyle kararsız kalıyor. Bu sorunu ortadan kaldırmak amacıyla SGK, sosyal güvenlik destek primi (SGDP) uygulamasını sürdürüyor. 2008 Ekim ayından önce sigortalı olan emekliler, maaşları kesilmeden SGDP ödeyerek çalışmaya devam edebiliyor. Bu düzenleme, binlerce kişiye ikinci bir gelir kaynağı oluşturuyor.
Tercih formuyla hak kaybının önüne geçiliyor
Çalışmaya devam eden emekliler iki farklı yol izleyebiliyor. Ya maaşlarını kestirerek tüm sigorta kollarına dahil oluyorlar ya da SGDP ödeyerek çalışıyorlar. Bu süreçte “Sigortalı Tercih Bildirim Formu” büyük önem taşıyor. Formda yapılan seçim, emeklinin hem maaş durumu hem de sigorta yükümlülüklerini etkiliyor. Yanlış tercih yapılması maaş kesintisi gibi sonuçlar doğurabiliyor.
Prim yükü kime ait?
SGDP oranı toplamda %30 olarak belirlenmiş durumda. Bu yükün sadece %7,5’lik kısmı çalışan emekliye aitken, kalan %22,5 ile kısa vadeli sigorta primi olan %2,25 işveren tarafından karşılanıyor. Örneğin brüt maaşı 60.000 TL olan bir emekli için SGDP kesintisi yaklaşık 4.500 TL’ye denk geliyor. Bu oranlar, işverenin prim yükünü %24,75 seviyesine çıkarıyor. Yani çalıştırılan emekli için ciddi bir maliyet oluşuyor.
Kamu kurumlarında durum farklı
Emekli maaşı alan bireyler, kamu sektöründe çalışmaya başlarsa maaşları otomatik olarak kesiliyor. Bu kişiler SGDP sisteminden faydalanamıyor ve tüm sigorta kollarına tabi oluyor. Buna karşılık serbest çalışan veya şirket ortağı olan emekliler Bağ-Kur (4/1-b) kapsamında değerlendiriliyor. Bu gruptan SGDP dahil hiçbir prim alınmıyor. Bu nedenle emeklilik sonrası çalışma biçimi önemli farklar yaratıyor.
