Sosyal Güvenlik Kurumu, terör olayları nedeniyle mağduriyet yaşayan vatandaşların hak kayıplarını önlemek ve yaşamlarını kolaylaştırmak amacıyla devrim niteliğinde bir adım attı. Uzun yıllardır devam eden ve çözüm bekleyen bir sorun olan terör mağdurlarına aylık bağlanmasındaki bürokratik süreçler, İçişleri Bakanlığı'na gönderilen resmi bir yazıyla yeniden şekillendirildi. Sabah gazetesinden Önder Yılmaz'ın aktardığı bilgilere göre, bu yeni yaklaşımla birlikte, Zarar Tespit Komisyonu kararı bulunmasa dahi, mahkeme kararı gibi muteber resmi evraklar maaş bağlanması için yeterli kabul edilecek. Bu değişiklik, hak sahiplerinin süreçlerini hızlandırarak mağduriyetlerin bir an önce giderilmesine olanak tanıyacak. Tüm Türkiye'yi kapsayan bu uygulama, 81 ilde eş zamanlı olarak yürürlüğe girdi.
Maaş Bağlanmasında Yeni Dönem: Bürokratik Engeller Kalkıyor
Geçmişte terör mağdurlarına aylık bağlanabilmesi için temel şartlardan biri, valilikler bünyesinde kurulan Zarar Tespit Komisyonlarının vereceği karardı. Ancak bu durum, bazı durumlarda süreçlerin uzamasına veya farklı mağduriyetlere yol açabiliyordu. SGK'nın son hamlesiyle bu zorunluluk esnetildi. Artık mahkeme ilamları, adli mercilerce veya idari makamlarca tanzim edilmiş resmi belgeler, aylık bağlanması için geçerli birer dayanak olarak kabul edilecek. Bu sayede, komisyon kararı temin etmekte zorlanan ya da farklı yollarla haklılığını ispatlamış binlerce vatandaş için yeni bir hak kapısı aralanmış oldu. Yıllardır dosyalarının sonuçlanmasını bekleyenler için bu gelişme büyük bir önem taşıyor.
Başvuru Süreci ve Yetkili Merciler
Yeni düzenleme kapsamında terör mağdurları veya onların yasal mirasçıları, aylık taleplerini birkaç farklı kanal üzerinden iletebilecekler. Başvurular doğrudan Sosyal Güvenlik Kurumu'nun ilgili birimlerine yapılabileceği gibi, mağdurların ikamet ettikleri il veya ilçe mülki idare amirliklerine de dilekçe ile müracaat etmeleri mümkün olacak. Bir diğer başvuru noktası ise İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü olarak belirlendi. Başvuru sürecinde dikkat edilmesi gereken önemli bir husus ise zaman aşımı süreleri. Mağdurların, olayın öğrenildiği tarihten itibaren 60 gün içinde, olayın meydana geldiği tarihten itibaren ise en geç bir yıl içinde ilgili mercilere başvurularını tamamlamaları gerekiyor.
Ödenecek Maaş Tutarları ve Finansman Modeli
Terör mağdurlarına ödenecek aylıkların miktarı, mağduriyetin derecesine ve durumuna göre değişiklik gösterecek. Engellilik oranlarına göre belirlenen aylıklar kapsamında, 1. derece engelliliği bulunanlara 9.619 TL ödeme yapılacak. 2. derece engelliler için bu tutar 7.695 TL olarak belirlenirken, 3. derece engelliliği olan vatandaşlara 5.771 TL aylık bağlanacak. Terör olayları sonucu yaşamını yitiren kişilerin hak sahibi dul ve yetimlerine ise 9.619 TL tutarında bir ödeme gerçekleştirilecek. Bu aylıkların tamamının finansmanı Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından sağlanacak, böylece mağdurlara düzenli bir maddi destek sunulmuş olacak.
Kalıcı Yasal Düzenleme ve Nakdi Tazminatlardaki Artış
SGK tarafından İçişleri Bakanlığı'na iletilen yazı ile uygulamaya konulan bu esnekliğin kalıcı bir yasal zemine oturtulması için de çalışmalar başlatıldı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ile İçişleri Bakanlığı'nın koordinasyonunda yürütülen bu çalışmalar neticesinde hazırlanacak yasa taslağının, TBMM'nin mevcut yasama dönemi sona ermeden Meclis gündemine getirilmesi hedefleniyor. Ayrıca, 2025 yılından itibaren geçerli olmak üzere nakdi tazminat ödemelerinde de önemli artışlar yapıldı. Terör olayları sonucu hayatını kaybedenlerin yakınlarına 961.928 TL, ağır maluliyet durumunda olanlara ise 1.923.856,40 TL nakdi tazminat ödenecek. Bu tazminatların ödenmesi için mahkeme kararına ihtiyaç duyulmayacak, ilgili komisyonların vereceği kararlar yeterli olacak. 2019 yılından bu yana 50 ilde faaliyet gösteren 57 Zarar Tespit Komisyonu'na yaklaşık 100 bin başvuru yapıldığı, bu başvuruların yalnızca %57’sinin sonuçlandırılabildiği ve geriye dönük 85 bine yakın başvurunun hala işlemde olduğu biliniyor. SGK'nın bu yeni adımı, birikmiş dosyaların eritilmesi ve yargı üzerindeki yükün hafifletilmesi açısından da önem taşıyor.
