2025 yılı Ekim ayında yayımlanan Kayseri Tomarza Belediyesi 2024 Yılı Sayıştay Denetim Raporu, belediyenin Gecekondu Fonu gelirlerini kanunda belirtilen amacın dışında kullandığını ortaya koydu. Raporda, fonun dar gelirli vatandaşlar için konut üretiminde değerlendirilmesi gerekirken farklı harcama kalemlerinde kullanıldığı belirtildi.
Cari giderler için harcamalar yapıldığı tespit edildi
Sayıştay raporuna göre, 775 sayılı Gecekondu Kanunu kapsamında oluşturulması gereken fon hesabının vadeli bir hesap niteliğinde olmadığı ve bu hesaptan cari giderler için harcamalar yapıldığı tespit edildi.
Fonda toplanan paralar yalnızca amaçları doğrultusunda kullanılabilir
775 sayılı Kanun’un “Fonların Teşkili ve Kullanılması” başlıklı 12’nci maddesi, bu kaynaklardan sağlanacak gelirlerin belediyeler adına açılacak özel hesaplarda toplanarak bir fon oluşturulmasını hükme bağlar.
Aynı yasanın 13’üncü maddesi ise, fonda toplanan paraların yalnızca Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın (TOKİ) izni alınarak ve kanunda belirtilen amaçlar doğrultusunda kullanılabileceğini açıkça ifade eder.
Hazine taşınmazlarından elde edilen gelirlerin aktarılması gerekiyor
Mevzuata göre, belediye sınırları içerisindeki Hazine’ye ait taşınmazların satışından elde edilen bedellerin yüzde 10’u, ilgili idarenin açtığı Gecekondu Fonu hesabına aktarılmak zorundadır. Ayrıca, fonda biriken tutarların faiz ve diğer gelirlerle nemalandırılması gerekmektedir.
Bu hesapta toplanan paraların harcanabilmesi için TOKİ’nin izni bulunmalı ve harcamalar yalnızca 775 sayılı Kanun’un 13’üncü maddesinde sayılan alanlarla sınırlı olmalıdır.
Fon gelirleri farklı kalemlerde kullanıldı
Yapılan incelemelerde, Tomarza Belediyesi’ne ait gecekondu hesabının vadeli bir hesap olmadığı, bu hesapta teminat, mera geliri ve nakit fazlası gibi farklı tutarların da bulunduğu tespit edildi. Ayrıca, bu hesaptan cari giderler için ödeme yapıldığı belirlendi.
Denetim sonucunda, Sayıştay raporu belediyeye, gecekondu fonunun yalnızca kanunda belirtilen amaçlarla kullanılması gerektiğini hatırlattı.
Harcamalar yalnızca kanunda belirtilen alanlarla sınırlı tutulacak
Sonuç olarak, gecekondu fonu hesabının vadeli bir hesap olarak işletilmesi ve bu hesaptan yapılacak harcamaların yalnızca 775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun 13’üncü maddesinde belirtilen alanlarla sınırlı tutulması gerektiği vurgulandı.
Sayıştay, fonun amacı dışında kullanılmasının hem kamu kaynaklarının verimli yönetimi ilkesine hem de sosyal konut politikalarının amacına aykırı olduğuna dikkat çekti.
