Yatırım fonları, bireysel ve kurumsal yatırımcıların birikimlerini bir araya getirerek uzman portföy yöneticileri tarafından yönetilen, riskin dağıtıldığı kolektif bir yatırım aracıdır. Farklı finansal varlıklara erişim sağlayarak yatırımcıların risklerini çeşitlendirmesine ve finansal hedeflerine ulaşmasına olanak tanır.
Yatırım Fonlarının Türleri ve Özellikleri
Borçlanma Araçları Fonu
• Portföy Yapısı: Portföyün en az %80’i kamu veya özel sektör borçlanma araçlarına yatırılır.
• Özellik: Orta-uzun vadeli, sabit getirili yatırımlar arayanlar için uygundur.
Hisse Senedi Fonu
• Portföy Yapısı: En az %80’i Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senetlerinden oluşur.
• Özellik: Yüksek getiri potansiyeli sunar, ancak risk seviyesi de yüksektir.
Değişken Fon
• Portföy Yapısı: Hisse senedi, tahvil, döviz veya kıymetli madenler gibi farklı varlıklara yatırım yapabilir. Belirli bir varlık sınıfına bağlı değildir.
• Özellik: Esnek stratejilerle farklı piyasa koşullarına uyum sağlar.
Karma Fon
• Portföy Yapısı: Hisse senedi, borçlanma araçları ve diğer varlıklar içerir; hiçbir varlık sınıfı %80’i geçemez.
• Özellik: Dengeli risk ve getiri arayanlar için idealdir.
Para Piyasası Fonu
• Portföy Yapısı: Kısa vadeli, düşük riskli para piyasası araçlarından oluşur.
• Ortalama Vade: Maksimum 45 gün, enstrüman vadesi ise 184 günü aşamaz.
• Özellik: Likidite ve düşük risk öncelikli yatırımcılar için uygundur.
Eurobond Fonu
• Portföy Yapısı: En az %80’i döviz cinsinden borçlanma araçlarına yatırılır.
• Özellik: Döviz bazlı getiri hedefleyenler için caziptir.
Altın ve Kıymetli Maden Fonları
• Portföy Yapısı: Portföyün en az %80’i altın veya diğer değerli madenlere dayalı araçlara yatırılır.
• Özellik: Enflasyona karşı koruma sağlar.
Serbest Fon (Hedge Fund)
• Portföy Yapısı: Yatırım sınırlaması olmaksızın geniş bir strateji yelpazesi uygular.
• Özellik: Yüksek risk ve yüksek getiri potansiyeline sahiptir.
Portföy Sınırlamaları ve Regülasyonlar
Türkiye’de yatırım fonları, Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından sıkı düzenlemelere tabidir:
• Yoğunlaşma Sınırı: Fon portföyünün %10’undan fazlası tek bir ihraççının araçlarına yatırılmaz (bazı istisnalar hariç).
• Likidite Kuralı: Fonların belirli bir kısmı likit varlıklarda (mevduat, repo vb.) tutulmalıdır.
• Kıymetli Madenler: Altın ve diğer madenler için belirli oran sınırlamaları uygulanabilir.
• Ortalama Vade: Likit fonlarda ortalama vade 45 günü geçmezken, diğer fon türlerinde bu kural esnektir.
Yatırım Fonu Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?
• Risk Toleransı: Yüksek risk alabilenler hisse senedi veya serbest fonları, düşük risk isteyenler para piyasası veya borçlanma araçları fonlarını tercih edebilir.
• Yatırım Süresi: Kısa vadeli ihtiyaçlar için likit fonlar, uzun vadeli hedefler için hisse senedi veya karma fonlar uygundur.
• Finansal Hedefler: Döviz getirisi isteyenler Eurobond, enflasyondan korunma arayanlar altın fonlarını değerlendirebilir.
• Fon Performansı: Fonun geçmiş performansı, yönetim ücreti ve stratejisi incelenmelidir.
Yatırım Fonu İflas Eder mi?
Yatırım fonlarının iflas etmesi mümkün değildir. Fonlar, kurucusundan (banka, aracı kurum veya portföy yönetim şirketi) bağımsız bir mal varlığıdır.
• Kurucu İflası: Kurucu şirket batsa bile fon varlıkları yatırımcılara aittir ve Takasbank gibi saklama kuruluşlarında korunur.
• Yönetim Devri: Kurucu iflas ederse, fon yönetimi başka bir şirkete devredilebilir.
