Kayseri’de neredeyse her hanede haftalık tüketilen patatesle ilgili dikkat çeken bir uyarı yapıldı. Uzmanlara göre özellikle kış aylarında evlerde uzun süre saklanan patateslerde zehirli madde oranı artabiliyor.
Hamburg Botanik Bahçeleri tarafından 2022 yılında ‘Yılın Zehirli Bitkisi’ seçilen patates, lif, potasyum ve C vitamini açısından değerli bir besin olsa da, belirli koşullar altında insan bedeninde zararlı etkilere yol açabiliyor.
Özellikle olgunlaşmamış veya filizlenmiş patateslerde ortaya çıkan tehlikeler, uzmanları uyarı yapmaya yöneltiyor.
Patates 'Yılın Zehirli Bitkisi' Seçildi
Hamburg Botanik Bahçeleri’nin 2022 yılında patatesi “Yılın Zehirli Bitkisi” ilan etmesi ilk bakışta şaşırtıcı görünse de, bu karar bilimsel temellere dayanıyor. Patatesin yeşillenmesi ya da filizlenmesiyle miktarı artan solanin ve chaconine (glikoalkaloid) maddeleri insan sağlığı açısından ciddi tehdit oluşturuyor.
Bu maddelerin vücuda alınması; karın ağrısı, kusma, ishal gibi sindirim sistemi sorunlarına yol açarken, daha ağır vakalarda ateş, baş ağrısı, düşük tansiyon, kalp ritminde hızlanma ve yönelim bozukluğu gibi semptomlar ortaya çıkabiliyor. Uzun vadede ise sinir sistemi üzerinde birikerek kalıcı hasar bırakabiliyor.
Patatesi Pişirmek Zehri Yok Eder Düşüncesi Yanlış Biliniyor
Bunun üzerine Kayseri’de yaygın şekilde kabul edilen ‘İyice pişerse zehir geçer’ inancının gerçeği yansıtmadığı açıklandı. Uzmanlar, yüksek ısının solanini tamamen ortadan kaldırmadığını özellikle vurguladı. Haşlama, kızartma veya fırında pişirme işlemleri, yeşillenmiş patatesteki toksini etkisiz hale getirmeye yetmiyor.
Kayserililer Patates Tüketirken Nelere Dikkat Etmeli?
Kayseri’de mutfaklarda sık kullanılan patateslerde zaman zaman görülen yeşil renk tonu, hem olgunlaşmamış hem de filizlenmeye başlamış ürünlerde zehirli madde seviyesinin arttığını gösterdiği için bu patateslerin kesinlikle tüketilmemesi ve derhal çöpe atılması gerektiği vurgulanıyor.
Ayrıca evlerde saklanan patateslerde zaman zaman görülen filizlenme (çimlenme) durumu ciddi bir risk oluşturuyor, çünkü toksinler çoğunlukla filizlerin ve “göz” olarak bilinen bölümlerin çevresinde birikiyor.
Kayseri’de patatesi kullanmak zorunda kalanların bu kısımları en az 1 santimetre derinliğinde oyarak temizlemesi önerilirken, içi yumuşamış, buruşmuş ya da kötü koku yaymış patateslerin ise kesinlikle tüketilmemesi gerektiği belirtiliyor.
Tarım İlacı Kalıntıları Olabilir
Yani tüketilen patateslerin kabuğu her ne kadar lif ve vitamin açısından zengin olsa da, tarım ilacı kalıntıları ile solaninin de en çok bu bölgede biriktiği bilindiği için, ürünün organik olduğundan ya da sağlıklı koşullarda saklandığından emin olunmadığı durumlarda patatesi tamamen soyarak kullanmanın daha güvenli bir tercih olduğu ifade ediliyor.
