Gündeme gelen yeni sistem, çalışan emeklilere farklı bir imkan sunacak. Detayları merak edilen uygulama, ikinci bir maaş kapısını aralayacak nitelikte. Ancak sistemin hangi şartlarda geçerli olacağı büyük önem taşıyor.
Emeklilik sonrası çalışma Türkiye’de oldukça yaygın. Pek çok kişi hem emekli maaşı alıyor hem de iş gücüne katkı sunmaya devam ediyor. Bu süreçte Sosyal Güvenlik Destek Primi ile kayıt altında çalışan emeklilerin hakları da güvence altında bulunuyor. Ancak yeni dönemde Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) adı verilen uygulama, çalışan emeklilerin ekonomik yaşamına yeni bir boyut katacak. Takvim Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Faruk Erdem’in köşesine taşıdığı bu gelişme, milyonların gündeminde. İşte çalışan emekliler için ikinci maaşın perde arkası…
Çalışan Emeklilerin Hakları Neleri Kapsıyor?
Emekli olduktan sonra çalışanlar, diğer işçilerle aynı özlük haklarına sahip. İzin günleri kıdemlerine göre hesaplanıyor, tazminatları brüt maaş üzerinden ödeniyor. Hatta 50 yaşın üzerindekilere kıdemine bakılmaksızın en az 20 gün izin verilmesi gerekiyor. Bir işyerinde emekli olan çalışan, ayrıldığı anda kıdem tazminatını alabiliyor. Sonrasında başka bir işyerinde bir yılını doldurursa ikinci kez tazminat hakkı kazanabiliyor.
Çalışan Emekliler İçin Kısıtlamalar Var mı?
Her ne kadar pek çok hak tanınsa da çalışan emekliler bazı sosyal ödemelerden yararlanamıyor. Rapor parası alamıyorlar, işsizlik sigortasından faydalanamıyorlar. Kısa çalışma ödeneği gibi kriz dönemlerinde devreye giren ödemeler de emekli çalışanlara yapılmıyor. Buna rağmen kayıtlı olarak çalışmak zorunlu ve işyerleri emekliler adına Sosyal Güvenlik Destek Primi ödüyor.
Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi Nasıl İşleyecek?
Yeni getirilecek TES ile çalışan herkes ek bir prim sistemine dahil edilecek. SGK dışında ayrıca prim ödenecek ve bu primler Bireysel Emeklilik Sistemi benzeri şekilde işletilecek. Çalışan emekliler de brüt maaşlarının en az yüzde 3’ü kadar katkı yapacak. Bunun yanı sıra devlet yüzde 30 katkı sunacak, işveren de sisteme dahil edilecek. Böylece üçlü birikim yapısı oluşacak.
İkinci Emeklilikte Hangi Şartlar Aranacak?
Mevcut sistemde emeklilik için 10 yıl prim ve 56 yaş şartı yeterliydi. Yeni sistemle birlikte yaş sınırının 60’a çıkarılması gündemde. Katılımcılar, SGK’dan aldıkları maaşlarını aynen almaya devam edecek. TES kapsamında ise ister toplu ödeme, ister düzenli maaş seçeneği sunulacak. Bu sayede çalışan emekliler ikinci bir gelir elde etme şansına sahip olacak.
Emeklilerin Vergi ve Haciz Durumu Ne Olacak?
5510 sayılı Kanun’un 93. maddesi, emekli maaşlarının SGK, vergi alacakları ve nafaka borçları dışında haczedilemeyeceğini düzenliyor. Bankalar bu sınırlar dışında işlem yapamıyor. Ancak emekli rıza gösterirse haciz uygulanabiliyor. Ayrıca tek evi 200 metrekareyi geçmeyen ve çalışmayan emekliler emlak vergisinden muaf tutuluyor.
Yeni dönemde Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi, çalışan emeklilere ikinci maaş yolunu açacak. Bu sistemde devlet ve işveren katkısı ile üçlü birikim sağlanacak. Emekliler hem mevcut haklarını koruyacak hem de ek gelir imkanına kavuşacak. Türkiye’de milyonlarca çalışanın yakından takip ettiği bu uygulama, emeklilik sonrası yaşamı doğrudan etkileyecek.
