Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), yapay zeka destekli yeni vergi denetim sistemiyle finansal hareketleri daha sıkı takip ediyor. 25 Haziran 2025’te duyurulan bu sistem, özellikle internet bankacılığı üzerinden yapılan para transferlerini incelemeye aldı. ‘Diğer’ açıklamasıyla yapılan transferler, sistem tarafından riskli işlem olarak algılanıyor. Bu durum, vatandaşları yıllar sonra beklenmedik vergi borçlarıyla karşı karşıya bırakabilir. Vergi uzmanları, yanlış değerlendirmelere karşı itiraz hakkının kullanılabileceğini belirtiyor.
Yapay Zeka ile Vergi Denetimi
GİB’in devreye aldığı yapay zeka destekli denetim sistemi, banka hesaplarındaki işlemleri detaylı bir şekilde analiz ediyor. ‘Diğer’ açıklamasıyla yapılan para transferleri, sistem tarafından kira geliri gibi değerlendirilebiliyor. Bu durum, hesap sahiplerini vergi cezalarıyla karşı karşıya bırakabilir. Vergi Uzmanı Murat Bal, Habertürk’e verdiği demeçte, “Örneğin ben şimdi kendi kardeşime para yolluyorum ve yanlışlıkla kirayı ya da 'diğer'i seçtim ve vergi cezası ile karşı karşıya kalıyorum” dedi. Bal, bu sorunun GİB’in yeni yapay zeka yazılımından kaynaklandığını ifade etti.
E-Tebligatlar Vatandaşları Şaşırttı
Son üç ayda vergi dairesi, otomatik incelemelerle birçok vatandaşa e-tebligat gönderdi. Bal, “Özellikle son 3 aydır vergi dairesi sistemi otomatik incelemelere başladı” diyerek durumu özetledi. E-tebligat alan vatandaşlar, transferlerin kira geliri olup olmadığını açıklamak zorunda kalıyor. Vergi dairesinin, işlemin gerçek mahiyetini anlamak için her iki tarafın ifadesine başvurması gerekiyor. Yanlış değerlendirmeler, vatandaşlar için maddi yük oluşturabilir.
İtiraz Hakkı ve Çözüm Önerileri
Vergi uzmanları, yanlış değerlendirmeye maruz kalan vatandaşların GİB’e itiraz edebileceğini vurguluyor. Bal, idarenin bu konuda 1-2 ay içinde önlem almasını beklediğini belirtti. Vatandaşların, para transferlerinde açıklama kısmına dikkat etmesi öneriliyor. Örneğin, aile içi yardımlar için “hediye” veya “borç” gibi net ifadeler kullanılması riski azaltabilir. GİB’in sistemi, doğru açıklamalarla daha az hata yapabilir.
Vatandaşlar için Öneriler
İnternet bankacılığı kullananların, transferlerde açıklama kısmını özenle doldurması gerekiyor. ‘Diğer’ seçeneği, sistem tarafından otomatik olarak riskli işlem kategorisine alınabiliyor. Vatandaşlar, e-tebligat aldıklarında vakit kaybetmeden vergi dairesiyle iletişime geçmeli. İtiraz süreçleri, yanlış cezaların iptali için kritik önem taşıyor. GİB’in yapay zeka sistemini daha etkin hale getirmesi bekleniyor.
Vatandaşlar, para transferlerinde şeffaf açıklamalar kullanarak riski en aza indirebilir. GİB’in sistemi, finansal hareketleri daha şeffaf hale getirmeyi amaçlıyor. Ancak, yanlış değerlendirmeler vatandaşları zor durumda bırakabilir. Uzmanlar, sistemin geliştirilmesi gerektiğini vurguluyor. E-tebligat alanlar, haklarını korumak için itiraz süreçlerini iyi takip etmeli.
